26/12/2019 08:21
Các nghiên cứu khoa học gần đây đã đưa ra bằng chứng: “Một người uống thuốc kháng vi rút (ARV) hàng ngày theo hướng dẫn của thầy thuốc, đạt được và duy trì tải lượng vi rút ở mức không phát hiện được, không có nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục cho bạn tình âm tính”. Tải lượng vi rút dưới 200 bản sao/ml máu cũng được xác định là ngưỡng không phát hiện. Bằng chứng khoa học này thường được gọi là “Không phát hiện = Không lây truyền”. Đây là phát hiện quan trọng, nếu được truyền thông và quảng bá rộng rãi sẽ giúp người có hành vi nguy cơ tăng cường xét nghiệm sớm HIV; người được chẩn đoán nhiễm HIV sống tích cực, tiếp cận sớm dịch vụ điều trị và tuân thủ điều trị, xét nghiệm tải lượng HIV định kỳ; Bằng chứng khoa học trên cũng giúp người cung cấp dịch vụ và cộng đồng giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS.
Xét nghiệm tải lượng vi rút định kỳ.
Thông điệp “Không phát hiện = Không lây truyền” được tuyên truyền rộng rãi đến người dân trong cộng đồng, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng nói chung và người nhiễm HIV, người cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS về nội dung và ý nghĩa của thông điệp: Không phát hiện = Không lây truyền. Từ đó làm thay đổi về quan niệm nhiễm HIV không còn là bệnh “vô phương cứu chữa” mà là một bệnh truyền nhiễm mãn tính có thể dự phòng và và điều trị được.
Cơ sở khoa học của K=K
Kết quả thử nghiệm lâm sàng HPTN052 trên 1.763 cặp bạn tình dị nhiễm HIV tại 9 nước ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ công bố năm 2016 cho thấy không có nguy cơ lây truyền HIV từ người có HIV sang bạn tình âm tính nếu họ điều trị ARV và đạt tải lượng vi rút ức chế (dưới 400 bản sao/mL). Ngay từ năm 2011, khi kết quả ban đầu của nghiên cứu này được công bố thì đã là cơ sở cho khuyến cáo toàn cầu về “điều trị là dự phòng”. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh lợi ích của điều trị HIV sớm với phục hồi hệ miễn dịch và giảm mắc các bệnh lý nặng cho người bệnh.
Kết quả này có ý nghĩa rất quan trọng với cộng đồng. Điều này khuyến khích người có nguy cơ nhiễm HIV tiếp cận với xét nghiệm HIV và khi chẩn đoán nhiễm HIV thì điều trị ARV sớm, khuyến khích họ tuân thủ và duy trì điều trị để đạt ngưỡng vi rút ức chế giúp loại bỏ nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục, bảo vệ người có HIV sống khỏe mạnh, không bị nhiễm trùng cơ hội và làm giảm sự kỳ thị, phân biệt đối xử.
Các tổ chức quốc tế có uy tín về HIV/AIDS và sức khỏe đã công bố xác nhận “Không phát hiện = Không lây truyền” dựa trên các bằng chứng khoa học rõ ràng (CDC Hoa Kỳ tháng 9/2017; UNAIDS, WHO tháng 7/2018 và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ tháng 01/2019). Các tổ chức khuyến cáo các nước triển khai rộng rãi hoạt động truyền thông về lợi ích dự phòng của điều trị ARV và thông điệp K=K để khẳng định hiệu quả của điều trị HIV trong việc khống chế dịch HIV/AIDS.
Trên thế giới đã có sự đồng thuận rất lớn và rộng rãi về thông điệp K=K. Tính đến 30/07/2019, đã có 895 tổ chức từ 98 quốc gia trên thế giới chia sẻ thông điệp K=K và chiến dịch này đã được dịch sang hơn 25 ngôn ngữ, bao gồm U=U theo tiếng Anh; K = K theo tiếng Việt, N = N theo tiếng Hà Lan; B = B theo tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và I = I theo tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý và tiếng Bồ Đào Nha.
Ở Việt Nam, hướng dẫn quốc gia về chăm sóc và điều trị HIV được Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành theo Quyết định số 5418/QĐ-BYT) ngày 01/12/2017 đã định nghĩa điều trị thành công là khi đạt tải lượng vi rút < 200 bản sao/ml.
Các yếu tố cần thiết để đạt và duy trì tải lượng vi rút không phát hiện được liên quan đến uống thuốc ARV theo chỉ định và tuân thủ điều trị; thời gian đạt ức chế vi rút; xét nghiệm tải lượng vi rút định kỳ; và nguy cơ lây truyền HIV khi ngừng điều trị ARV. Ngoài ra, người nhiễm HIV có quyền có được thông tin chính xác và đầy đủ về tình trạng sức khỏe, nhận được dịch vụ chất lượng, thân thiện và không bị kỳ thị, phân biệt đối xử.
Tại Việt Nam, thông điệp K=K đã được Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế xem xét các bằng chứng khoa học và đồng ý với các khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, CDC Hoa Kỳ và UNAIDS cũng như sự đồng thuận rộng rãi và ngày càng tăng trên toàn cầu về K=K là: khi điều trị ARV liên tục để đạt được và duy trì tải lượng vi rút ở mức không phát hiện được, định nghĩa là dưới 200 bản sao/ml máu, sẽ không làm lây truyền HIV qua đường tình dục.
Bài: Minh Thu (nguồn Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế)
Ảnh: Đình Thi
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác