25/02/2021 02:44
Khi mắc bệnh lao, nhiều bệnh nhân chủ quan không tuân thủ điều trị, tự ý giảm liều hoặc ngừng thuốc khi chưa đủ thời gian điều trị khiến quá trình điều trị dở dang, bệnh không những không thuyên giảm, tái phát trở lại mà còn khiến bệnh kháng thuốc. Điều này hết sức nguy hiểm với người bệnh và cả cộng đồng, bởi khi mắc lao kháng thuốc, quá trình điều trị sẽ khó khăn hơn, gây tốn kém thậm chí có những bệnh nhân mắc lao siêu kháng khiến nguy cơ tử vong cao.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 2 tỷ người trên thế giới bị nhiễm bệnh lao, trong đó khoảng 450.000 người nhiễm trực khuẩn lao có khả năng kháng thuốc và khoảng 1,6 triệu người tử vong mỗi năm vì căn bệnh này. Hiện, Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới, trung bình mỗi năm có khoảng 6.000 bệnh nhân lao kháng thuốc xuất hiện tại nước ta. Riêng tại tỉnh Đắk Lắk, theo số liệu thống kê trong năm 2020, phát hiện gần 1.100 trường hợp mắc lao, trong đó có 23 trường hợp lao đa kháng, tập trung nhiều ở các huyện Krông Pắk, M’Đrắk, Ea Kar và TP. Buôn Ma Thuột.
Theo bác sĩ Nguyễn Kim Mỹ, Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến Bệnh viện Lao và Bệnh Phổi tỉnh Đắk Lắk, trong 23 trường hợp lao đa kháng, vi khuẩn lao kháng với cả 2 loại thuốc chuyên dùng để điều trị cho bệnh nhân lao là isoniazid và rifampicin. Điều đáng nói, hầu hết các bệnh nhân đều có tuổi đời rất trẻ, từ 18 đến 30 tuổi và đặc biệt, các bệnh nhân đều là bệnh nhân mới, chưa mắc và điều trị lao lần nào nhưng khi phát hiện bệnh lại mắc lao kháng thuốc. “Do đa số các bệnh nhân là công nhân, đi làm xa, sinh sống và làm việc ở môi trường có người mắc lao đa kháng nên dù chưa mắc lao lần nào họ vẫn bị lây bệnh lao kháng thuốc từ người mắc bệnh. Hiện đa số các bệnh nhân mắc lao đa kháng đang được áp dụng phác đồ điều trị 9 tháng và có 4 trường hợp là tiền siêu kháng và siêu kháng đang áp dụng phác đồ điều trị 20 tháng”, bác sĩ Mỹ cho biết thêm.
Bệnh nhân điều trị lao tại Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh Đắk Lắk được bác sĩ khám định kỳ để đánh giá tình trạng phục hồi, phát hiện sớm tình trạng lao kháng thuốc để điều trị kịp thời
Lao kháng thuốc là bệnh xảy ra khi vi khuẩn kháng lại chính loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh lao. Điều này có nghĩa là thuốc không còn khả năng tiêu diệt vi khuẩn lao nữa. Bệnh lao kháng thuốc lây lan từ người này sang người khác qua các giọt nhỏ li ti chứa vi khuẩn được phát tán trong không khí. Hầu hết các vi khuẩn lao được phát tán thông qua ho, hắt hơi, khạc, thậm chí là nói chuyện. Những người bình thường chỉ cần hít phải một vài giọt bệnh phẩm nhỏ li ti trong không khí cũng có thể bị nhiễm bệnh. Nguyên nhân của lao kháng thuốc là do trong quá trình mắc bệnh lao, nhiều bệnh nhân không tuân thủ quy trình điều trị, tự ý giảm liều hoặc ngừng thuốc khi chưa đủ thời gian điều trị. Khiến bệnh không khỏi mà còn nhanh tái phát trở lại và kháng thuốc. Nguy hiểm hơn, còn có trường hợp siêu kháng thuốc, tức kháng với tất cả các loại thuốc dùng để điều trị cho bệnh nhân lao kháng thuốc.
Khi mắc lao kháng thuốc, người bệnh không chỉ chịu hàng loạt tác dụng phụ tổn hại trầm trọng đến sức khỏe mà quá trình điều trị lao kháng thuốc còn gây nhiều tốn kém hơn so với bệnh lao thông thường. Hơn nữa, bệnh lao thường chỉ cần chữa trong 6 tháng với tỷ lệ khỏi cao tới 91%. Nhưng với lao kháng thuốc, phác đồ tiên tiến nhất cũng phải kéo dài 9 tháng mà tỷ lệ khỏi chỉ 75%. Với các loại lao tiền siêu kháng hoặc siêu kháng có phác đồ kéo dài từ 19 - 24 tháng với những thuốc có nhiều độc tính, có nhiều tác dụng không mong muốn có thể xảy ra. “Hầu hết các bệnh nhân mắc lao đa kháng đều là những bệnh nhân có hoàn cảnh kinh tế rất khó khăn, trong khi đó chi phí để điều trị cho các ca đa kháng, tiền siêu kháng và siêu kháng rất cao, từ vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng. Hầu hết các thuốc điều trị đều là thuốc mới, đa phần dựa vào nguồn viện trợ từ nước ngoài. Do đó, để bệnh nhân mắc lao đa kháng điều trị đầy đủ phác đồ là điều khá khó khăn. Không ít trường hợp bệnh nhân tới Bệnh viện điều trị nhưng lại thiếu ăn, không đủ sức khỏe để chống lại bệnh tật, phía Bệnh viện đã triển khai nhiều chương trình từ thiện nhằm hỗ trợ, giúp đỡ và đồng hành cùng các bệnh nhân nhằm khuyến khích họ duy trì, không bỏ điều trị giữa chừng”, bác sĩ Mỹ nói.
Trực khuẩn lao kháng thuốc phát triển khi các bệnh nhân không điều trị triệt để và có thể lây trực tiếp từ người sang người. Chừng nào việc điều trị còn chưa đầy đủ và tỷ lệ chữa khỏi bệnh còn thấp hơn mức yêu cầu 85% thì số chủng trực khuẩn lao kháng thuốc sẽ còn phát triển. Theo số liệu thống kê, tại tỉnh Đắk Lắk hằng năm có khoảng 3.500 bệnh nhân mắc lao mới. Tuy nhiên, thực tế trung bình mỗi năm toàn tỉnh chỉ phát hiện và điều trị cho khoảng 900 đến 1.200 bệnh nhân lao. Như vậy, số bệnh nhân mắc lao tồn tại trong cộng đồng còn rất nhiều. Đây là nguồn lây lan vô cùng lớn, là mối nguy hại cho cộng đồng. Mọi người có thể mắc bệnh lao và lao kháng thuốc do nhiễm phải vi khuẩn từ người bị bệnh trong cộng đồng. Do đó, để dự phòng lao kháng thuốc, với người đã mắc lao cần được điều trị sớm, tuyệt đối tuân thủ điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sỹ, uống thuốc đầy đủ, đúng liều, đúng, đủ thời gian quy định. Để phòng ngừa lây lan cho những người xung quanh, người bệnh thể lao kháng thuốc phải tuân thủ điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời người bệnh cần có ý thức trong sinh hoạt như không khạc nhổ tùy tiện, phải sử dụng khẩu trang khi nói chuyện và tiếp xúc hàng ngày phòng lây lan bệnh ra cộng đồng.
Bài: Mai Lê; ảnh: Đình Thi
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác