29/04/2021 02:50
Tiền đình là bộ phận thuộc hệ thần kinh nằm ở phía sau ốc tai hai bên. Tiền đình có vai trò cân bằng cơ thể, duy trì trạng thái thăng bằng ở các tư thế, trong hoạt động, phối hợp các bộ phận cử động như mắt, tay, chân, thân mình…
Rối loạn chức năng tiền đình là tình trạng quá trình truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và não. Người bị rối loạn chức năng tiền đình thường gặp các vấn đề như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, quay cuồng, mất thăng bằng, buồn nôn... Đây là hội chứng của rất nhiều nguyên nhân, bản chất của nó là hậu quả của sự rối loạn tích hợp thăng bằng tại bộ máy tiền đình và tại thần kinh trung ương khiến cho tiền đình mất khả năng giữ thăng bằng. Những triệu chứng rối loạn chức năng tiền đình lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, cuộc sống và khả năng lao động của người bệnh.
Cần đến các cơ sở y tế thăm khám khi có các biểu hiện rối loạn tiền đình
Theo các nhà chuyên môn: có nhiều nguyên nhân gây rối loạn chức năng tiền đình, trong đó được chia làm hai nhóm: Rối loạn chức năng tiền đình ngoại vi (chiếm khoảng 80% các trường hợp) và rối loạn chức năng tiền đình trung ương (chiếm 20% trường hợp):
Rối loạn chức năng tiền đình ngoại vi liên quan đến viêm dây thần kinh tiền đình, bệnh lý thạch nhĩ, nhiễm độc tiền đình, rò ngoại dịch tai trong, các bệnh chuyển hóa, bệnh viêm tai, bệnh xốp xơ, bệnh long khớp bàn đạp- tiền đình, u dây thần kinh thính giác. Bộ phận tiền đình ở vùng tai trong như sỏi tai trôi tự do trong ống bán khuyên hoặc dính vào đài tai thì có thể gây chóng mặt khi thay đổi tư thế. Một số nguyên nhân khác như: do chấn thương, do phẫu thuật, viêm tai mạn, do dùng thuốc, lão hóa, rối loạn vận mạch, người trầm cảm, mất ngủ… gây rối loạn chức năng tiền đình ngoại vi.
Rối loạn chức năng tiền đình trung ương khá phức tạp, liên quan đến bệnh lý mạch máu não, bệnh lý u não và các bệnh thần kinh trung ương. Tổn thương ở não, tai biến mạch máu não, tổn thương hệ động mạch sống nền sau cổ với những bệnh nhân cao tuổi. Ngoài ra có nhiều nguyên nhân khác liên quan đến những tổn thương ở vùng tiểu não đều có thể gây nên rối loạn chức năng tiền đình trung ương.
Bệnh nhân Nguyễn Thị Hồng Nhung- trú tại thị trấn Krông Năng, đang được điều trị tại khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên chia sẻ: Hơn một năm qua, bản thân thường xuyên bị chóng mặt, buồn nôn, nhức đầu, khó chịu. Mỗi lần như vậy chị tự mua thuốc paracetamol và hoạt huyết dưỡng não ngoài tiệm về uống thì có bớt nhưng sau đó triệu chứng càng ngày càng nặng và diễn ra dày hơn, nhất là lúc căng thẳng, lo âu. Ngày 23.4.2021, chị được gia đình đưa vào nhập viện khi liên tục chóng mặt, nôn ói và đau đầu dữ dội. Tại đây, sau khi được thăm khám, xét nghiệm và chụp chiếu, bác sĩ cho biết nguyên nhân của chị là do biến chứng của bệnh lý viêm tai giữa. Được điều trị 6 ngày chị đã hết hẳn chóng mặt, sức khỏe ổn định và không còn đau đầu, chị sẽ được xuất viện vào cuối tháng 4 này.
Bác sĩ CKII. Cao Hữu Vinh- Trưởng khoa Nội tổng hợp Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên cho biết: khi bị rối loạn chức năng tiền đình hầu hết các bệnh nhân đều có những cơn chóng mặt đột ngột, dữ dội, ngắn hoặc dài từ vài giây đến dưới vài giờ tùy theo từng trường hợp bệnh. Đặc biệt liên quan đến thay đổi vị trí của đầu thường theo một hướng. Lúc này bệnh nhân phải nằm yên, nhắm mắt. Bệnh nhân không đau đầu cũng có thể có ù tai, có thể giảm thính lực... Đó là rối loạn tiền đình ngoại biên – những cơn chóng mặt thông thường. Bên cạnh đó, bệnh nhân có những biểu hiện như đau đầu dữ dội, nôn nhiều, yếu tay chân – liên quan đến tổn thương thực thể trong não thì chúng ta phải phân biệt giữa rối loạn tiền đình ở ngoại vi hay trung ương để có thái độ xử trí kịp thời.
Chẩn đoán rối loạn chức năng tiền đình thường phải dựa vào lâm sàng –tính chất cơn chóng mặt, đồng thời phải khám về những triệu chứng của thần kinh và khai thác tiền sử bệnh nhân liên quan đến các bệnh mạn tính và tình hình sử dụng thuốc. Nếu có triệu chứng của thần kinh khu trú thì phải làm các xét nghiệm liên quan như chụp cắt lớp sọ não, cộng hưởng từ sọ não, chụp cột sống cổ, nếu bệnh nhân có dấu hiệu như liệt hoặc có liệt dây thần kinh sọ, rung giật nhãn cầu thì phải kiểm tra những triệu chứng khu trú của hệ thần kinh. Rối loạn tiền đình ngoại vi có thể điều trị, khắc phục được tuy nhiên thường hay tái phát. Rối loạn tiền đình trung ương thì phải tìm nguyên nhân bệnh lý và điều trị theo nguyên nhân.
Như vậy, người bị rối loạn tiền đình chóng mặt thông thường phải điều chỉnh chế độ sinh hoạt như ăn, ngủ, nghỉ, luyện tập điều độ. Khi có triệu chứng chóng mặt thì phải được nằm yên tỉnh trong phòng tối, không đột ngột thay đổi tư thế và cần đến cơ sở y tế khám chữa càng sớm càng tốt. Đối với những người bệnh có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường đường, tim mạch, bệnh mạch vành… thì cần phải điều trị tốt tất cả các nguyên nhân có thể dẫn đến chóng mặt, tránh nguy hiểm đến tính mạng. Tùy theo trường hợp mà bác sĩ có những phương pháp điều trị cụ thể như điều trị nguyên nhân và điều trị ngoại khoa phù hợp.
Bác sĩ Vinh khuyến cáo thêm: “Chóng mặt lành tính phải thường xuyên tập bài phục hồi chức năng tiền đình, tránh các kích thích tâm lý và có chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp. Ngoài ra dùng thuốc để tăng hoạt động của bên bị bệnh để cho hai bên tiền đình cân bằng nhau. Trong giai đoạn cấp có thể sử dụng thuốc như các loại thuốc giảm triệu chứng chóng mặt Cinnarizine, Flunarizine, Ginkgobiloba… dùng trong các đợt cấp theo chỉ định của bác sĩ.”
Vẫn còn rất nhiều người bị hội chứng rối loạn chức năng tiền đình khi chưa có biểu hiện trầm trọng đều tự chịu đựng hoặc uống thuốc chống nôn hoặc giảm đau tự mua tại các tiệm thuốc tây mà không đến cơ sở y tế để được khám và điều trị tận gốc, khiến cho tình trạng ngày càng trầm trọng hơn. Ngày nay, người mắc hội chứng rối loạn chức năng tiền đình đang có chiều hướng gia tăng, nguy cơ mắc hội chứng này có thể xảy ra ở mọi người. Tùy theo mức độ nặng nhẹ mà rối loạn chức năng tiền đình gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Do đó, khi cơ thể có triệu chứng rối loạn chức năng tiền đình như chóng mặt, buồn nôn, choáng váng… thì phải đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời cần chủ động thực hiện các phương pháp phòng tránh và biết cách xử lý tạm thời khi đã lên cơn chóng mặt để hạn chế những nguy hiểm xảy ra như té, ngã đập đầu.
Bài: Trần Lan - ảnh Quang Nhật
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác