06/09/2021 05:35
Vừa qua, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vừa ghi nhận thêm một trường hợp tử vong do bệnh Dại, đây là trường hợp tử vong thứ 4 từ đầu năm đến nay; tất cả các trường hợp này đều không được tiêm kháng huyết thanh và/ hoặc tiêm vắc xin phòng Dại sau khi bị phơi nhiễm.
Năm 2020 số trường hợp tử vong do Dại trên cả nước là 75 trường hợp, trong đó khu vực Tây Nguyên ghi nhận 17 trường hợp và riêng tỉnh Đắk Lắk ghi nhận 7 trường hợp. Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận 27 trường hợp tử vong do bệnh Dại, đặc biệt 8 tháng đầu năm 2021 đã có 4 trường hợp tử vong vì lên cơn Dại.
Số liệu từ khảo sát của Chương trình Quốc gia khống chế và tiến tới loại trừ bệnh Dại trên người - Bộ Y tế cho thấy: Lý do không đi tiêm vắc xin Dại chủ yếu do người dân chủ quan cho rằng chó nhà cắn, tại thời điểm cắn chó vẫn bình thường (chiếm 43,8%); tiếp theo do cách xử lý không đúng trong điều trị như nhờ thầy lang, dùng thuốc nam bôi, đắp (16,4%); không hiểu biết về bệnh Dại (11%); không có tiền để đi tiêm phòng (8,2%) hay trẻ em bị chó cắn không báo cho gia đình (5,5%).
Do đó, bên cạnh những khó khăn, thách thức cho cán bộ y tế, thú y trong công tác phòng, chống bệnh Dại như tổng số đàn chó nuôi rất lớn, chủ yếu là chó thả rông nhưng chưa được quản lý chặt chẽ; tỷ lệ tiêm phòng bệnh Dại cho đàn chó còn thấp (chỉ khoảng ¼ tổng số đàn chó) - chưa đạt ngưỡng khống chế; người dân hạn chế trong việc tiếp cận với vắc xin phòng bệnh Dại thì quan trọng hơn hết, ưu tiên hàng đầu vẫn là việc nâng cao nhận thức đúng đắn của người dân về phòng, chống căn bệnh này và tầm quan trọng của tiêm kháng huyết thanh/ vắc xin phòng Dại.
Những lưu ý cần thiết đối với người dân trong phòng Bệnh Dại
Những lưu ý cần thiết đối với người dân trong phòng Bệnh Dại
Bệnh Dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do vi rút, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn của động vật mắc bệnh. Bệnh thường lưu hành ở các nước thuộc khu vực châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam, bệnh Dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó (Chó chiếm 84% trong số động vật cắn người, phải đi tiêm phòng và chiếm khoảng 97% trong số động vật cắn người gây bệnh Dại). Bệnh phân bố rải rác cả năm nhưng thường tăng cao vào mùa nắng nóng, từ tháng 5 đến tháng 8. Thời kỳ lây truyền ở chó nhà là từ 3-7 ngày (tối đa là 10 ngày) trước khi chó có triệu chứng Dại và trong suốt thời kỳ phát bệnh. Mặc dù, mèo ít bị mắc Dại hơn chó nhưng bệnh Dại ở mèo cũng tiến triển tương tự.
Ca bệnh chẩn đoán trên lâm sàng có các biểu hiện hội chứng viêm não tủy cấp tính nổi trội bởi các triệu chứng kích động như: sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng (thể dại điên cuồng) hoặc các triệu chứng liệt (thể dại liệt), tiến triển tới hôn mê và thường tử vong sau 7 đến 10 ngày. Đối với cả người và động vật, khi đã lên cơn Dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% .
Thời gian ủ bệnh ở người thông thường là từ 1 đến 3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào các yếu tố: Tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng vi rút xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Vậy, làm gì để xua tan nỗi lo của người dân về bệnh Dại?
1. Người dân nuôi chó, mèo: cần chủ động tiêm phòng đầy đủ cho vật nuôi và tiêm nhắc lại hằng năm theo khuyến cáo của ngành Thú y. Đặc biệt, không thả rông chó mèo, cho chó/ mèo đeo rọ mõm thường xuyên. Khi phát hiện chó, mèo có biểu hiện khác thường như trở nên hung dữ, cào cắn người hay động vật khác… chủ nuôi phải có trách nhiệm khai báo ngay với chính quyền địa phương hoặc cơ quan thú y gần nhất để kịp thời khoanh vùng và xử lý nếu chó, mèo bị Dại.
2. Đối với những người có nguy cơ cao phơi nhiễm với vi rút Dại: Cán bộ thú ý, nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với vi rút Dại, người làm nghề giết mổ chó, người dân và những người đi du lịch đến các khu vực lưu hành bệnh Dại: thực hiện tiêm vắc xin dự phòng trước phơi nhiễm và tiêm nhắc lại theo định kỳ.
3. Đối với những người đã bị phơi nhiễm với vi rút Dại: Người bị chó, mèo, động vật dại, nghi dại cắn, cào, liếm hoặc bị nước bọt dính vào niêm mạc (như mắt, miệng, niêm mạc bị trầy xước) hoặc tiếp xúc qua da bị tổn thương và niêm mạc với bệnh phẩm/vi rút dại tại phòng thí nghiệm; Tiến hành điều trị dự phòng sau phơi nhiễm càng sớm càng tốt, bao gồm: xử lý vết thương và nhanh chóng đi đến cơ sở y tế gần nhất để được tiêm vắc xin phòng Dại và sử dụng huyết thanh kháng Dại nếu có chỉ định.
Thao tác xử lý vết thương nếu thực hiện tốt, kịp thời có thể loại bỏ được trên 50% vi rút Dại tại chỗ, bao gồm: Xối rửa kỹ tất cả các vết cắn/cào trong 15 phút với nước và xà phòng, hoặc nước sạch, sau đó sát khuẩn bằng cồn 45°-70° hoặc cồn Iốt để làm giảm thiểu lượng vi rút dại tại vết cắn. Có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như rượu, cồn, xà phòng các loại, dầu gội, dầu tắm để rửa vết thương ngay sau khi bị cắn.
- Không làm dập nát thêm vết thương hoặc làm tổn thương rộng hơn, tránh khâu kín ngay vết thương. Trường hợp bắt buộc phải khâu thì nên trì hoãn khâu vết thương sau vài giờ đến 3 ngày và nên khâu ngắt quãng/bỏ mũi sau khi đã tiêm phong bế huyết thanh kháng dại vào tất cả các vết thương.
- Tùy trường hợp cụ thể có thể sử dụng kháng sinh và tiêm phòng uốn ván.
Bên cạnh việc gây ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe, tính mạng bệnh nhân, bệnh Dại còn gây thiệt hại về kinh tế, tinh thần, gây ảnh hưởng đến an sinh xã hội, cái chết do bệnh Dại gây đau khổ cho gia đình người bệnh, vết thương do chó/ mèo cắn ảnh hưởng đến thẩm mỹ, tinh thần của bệnh nhân; cướp mất cơ hội vui chơi giải trí, nghiên cứu, học tập, làm việc của người bệnh.
Chính vì vậy, tiêm vắc xin Dại cho cả người và động vật (chủ yếu là chó) là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh Dại.
Bài: Thanh Nga
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác