10/11/2021 10:08
Suy dinh dưỡng cấp tính ở trẻ là tình trạng cơ thể không nhận đủ năng lượng và đạm theo nhu cầu, do cung cấp thiếu hoặc do bệnh lý, gây tình trạng trẻ bị giảm cân nhanh, gầy mòn hoặc bị phù. Nguy cơ tử vong của trẻ mắc suy dinh dưỡng cấp tính nặng gấp từ 5-20 lần so với trẻ bình thường và có thể là nguyên nhân trực tiếp gây tử vong ở trẻ hoặc có thể đóng vai trò gián tiếp là tăng nhanh nguy cơ tử vong ở những trẻ bị mắc các bệnh phổ biến như tiêu chảy và viêm phổi.
Để hiểu rõ hơn về suy dinh dưỡng cấp tính ở trẻ, phóng viên chuyên mục đã có cuộc trao đổi thêm với bác sĩ Vi Thị Huệ - Phó Khoa, Phụ trách Khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk.
PV: Vâng, trước tiên xin cảm ơn bác sĩ đã nhận lời tham gia cuộc phỏng vấn của phóng viên Chuyên mục sức khỏe đời sống.
Thưa bác sĩ, những nguyên nhân nào khiến trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính và các dấu hiệu để nhận biết ạ?
BS. Vi Thị Huệ: Suy dinh dưỡng cấp tính có nhiều nguyên nhân, thứ nhất đó là bữa ăn của trẻ nghèo nàn, không cung cấp đủ các vitamin, khoáng chất, các chất đạm, protid, protein, lipid và các loại vi chất dinh dưỡng có trong bữa ăn của trẻ. Nguyên nhân thứ hai là do trẻ mắc một số bệnh lý về đường tiêu hóa, dẫn đến quá trình ăn uống không hấp thu. Nguyên nhân thứ ba là những thói quen ăn uống của trẻ, trẻ ăn vào hay bị nôn trớ ra ngoài, điều này cũng khiến trẻ không hấp thu được chất dinh dưỡng. Nguyên nhân thứ tư là liên quan đến bệnh lý tâm thần, gây rối loạn ăn uống, trẻ chán ăn. Và một nguyên nhân cuối cùng là trẻ sơ sinh không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, không bú đủ sữa mẹ và cho ăn dặm quá sớm cũng làm cho trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính …
Suy dinh dưỡng cấp tính tức là trẻ bị suy dinh dưỡng xảy ra trong thời gian ngắn. Suy dinh dưỡng cấp tính có 3 thể, đó là: suy dinh dưỡng thể phù, suy dinh dưỡng thể còi cọc và suy dinh dưỡng thể phối hợp:
Suy dinh dưỡng ở thể phù:
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến trẻ bị mắc suy dinh dưỡng thể phù là do cung cấp thiếu protid. Dấu hiệu nhận biết gồm: Phù bắt đầu từ 2 chi dưới, sau đó phù toàn thân; phù trắng mềm, ấn lõm; rối loạn tiêu hóa hoặc bị viêm phổi; dựa vào chu vi vòng cánh tay hoặc cân nặng theo chiều cao có thể bình thường; Chi, bẹn, mông thường nổi nốt đỏ trên da sau đó chuyển sang thâm đen và bong ra, dễ nhiễm trùng gây loang lổ.
Suy dinh dưỡng thể còi cọc
Trẻ suy dinh dưỡng ở thể này có nguyên nhân chủ yếu là do cung cấp thiếu năng lượng. Dấu hiệu nhận biết gồm: Trẻ không có lớp mỡ dưới da mặt, chi, mông nên trẻ còi cọc, mắt trũng; da khô, nhăn nheo; có cảm giác thèm ăn hoặc không; trẻ trở nên ủ rũ, ít linh động, quấy khóc; huyết sắc tố giảm; hematocrit, protein máu giảm; đường máu và điện giải đồ thay đổi…
Suy dinh dưỡng thể phối hợp
Suy dinh dưỡng thể phối hợp là dạng kết hợp giữa suy dinh dưỡng thể còi cọc và thể phù, nguyên nhân là do trẻ bị thiếu năng lượng và thiếu protid. Dấu hiệu nhận biết: Cân nặng của bé giảm xuống dưới 60% trọng lượng của trẻ bình thường; trẻ bị phù, nhưng cơ thể gầy đét, má hóp nhưng lại phù ở mu bàn chân và có thể có mảng sắc tố; trẻ còn bị kém ăn, hay bị rối loạn tiêu hoá.
PV: Việc điều trị khi trẻ bị suy dinh dưỡng như thế nào ạ?
BS. Vi Thị Huệ: Điều trị suy dinh dưỡng cấp tính là một vấn đề nan giải với chúng ta. Trước hết mình phải phân ra mức độ, như: SDD cấp tính mức độ nhẹ, SDD cấp tính mức độ vừa và SDD cấp tính mức độ nặng. Căn cứ vào mỗi mức độ mà các bác sĩ chuyên khoa sẽ có phương pháp điều trị phù hợp. Theo đó, ở suy dinh dưỡng cấp tính mức độ nặng mà không có triệu chứng, không biến chứng thì sẽ được điều trị ở các trạm y tế xã, phường. Còn suy dinh dưỡng cấp tính mức độ nặng, có biến chứng trẻ sẽ được điều trị tại bệnh viện lúc đó các bác sĩ điều trị triệu chứng đi kèm phối hợp. Có những đứa trẻ bị rất nhiều các biến chứng kèm theo. Còn điều trị suy dinh dưỡng duy trì thì bổ sung bằng đường ăn uống, ví dụ như là bổ sung các vi chất dinh dưỡng, bổ sung vitamin A ở lứa tuổi từ 6 đến 60 tháng tuổi, tẩy giun cho trẻ từ 24 đến 60 tháng tuổi. Bổ sung kẽm bằng cách cho cháu ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Thức ăn cho trẻ phải phong phú để kích thích ngon miệng, đủ nhu cầu về số lượng và chất lượng đối với từng lứa tuổi. Ảnh Minh họa
PV: Vậy, thưa bác sĩ, làm thế nào để phát hiện trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính?
BS. Vi Thị Huệ: Về mặt y khoa, để chẩn đoán suy dinh dưỡng cấp tính dựa vào chu vi vòng cánh tay và cân nặng theo chiều cao bởi các biểu hiện lâm sàng thường khó nhận biết. Nếu trong 2 yếu tố chu vi vòng cánh tay và cân nặng thấp hơn so với ngưỡng thì được chẩn đoán suy dinh dưỡng cấp. Cụ thể:
- Chu vi vòng cánh tay: Từ >115mm - 125mm (áp dụng cho trẻ 6-59 tháng tuổi);
- Cân nặng chiều cao: Cân nặng/chiều cao từ -3SD đến -2SD
PV: Bác sĩ có khuyến cáo như thế nào để các bậc phụ huynh chủ động phòng, chống trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính?
BS. Vi Thị Huệ: Để phòng ngừa suy dinh dưỡng cấp tính ở trẻ, khi trẻ sinh ra phải được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài ít nhất 2 năm. Chỉ cho trẻ sử dụng sữa công thức khi tình trạng không đủ sữa mẹ. Kế tiếp sau 6 tháng phải cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, thức ăn phong phú để kích thích ngon miệng, đủ nhu cầu về số lượng và chất lượng đối với từng lứa tuổi, kèm theo vẫn cho trẻ bú mẹ. Đối với những trẻ lớn hơn thì nên tăng cường các hoạt động thể chất. Ngoài ra, cần điều trị những bệnh lý đi kèm của các trẻ, như: trẻ bị rối loạn tiêu hóa thường xuyên, trẻ bị tiêu chảy kéo dài…Thường xuyên theo dõi quá trình tăng trưởng của trẻ bằng biểu đồ tăng trưởng. Bênh cạnh đó, trong quá trình mang thai bà mẹ cần phải bổ sung đầy đủ sắt, acid folic và các loại vitamin, khoáng chất đầy đủ. Bổ sung vitamin A đầy đủ cho trẻ từ 6 đến 60 tháng tuổi và bà mẹ sau sinh trong vòng một tháng. Tiêm chủng cho trẻ đầy đủ, đúng lịch./.
Vâng, xin cảm ơn bác sĩ!
Thực hiện: Mỹ Hạnh
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác