Các thành viên đoàn kiểm tra của Tổng cục DS-KHHGĐ kiểm tra tại các nhà sách trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: N.Mai
Không biết nên để “lọt”
Mặc dù trong Nghị định 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ đã nêu rõ, các hình thức bán, cho thuê, phân phát đưa lên mạng internet các ấn phẩm có nội dung về phương pháp lựa chọn giới tính thai nhi là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên, qua ghi nhận thực tế, vẫn còn nhiều nhà sách trên địa bàn Hà Nội để “lọt” sách hướng dẫn cách sinh con trai con gái bày bán cho khách hàng.
Tại Công ty Cổ phần sách Việt Nam, đoàn kiểm tra do ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra (Tổng cục Dân số) làm trưởng đoàn đã phát hiện ấn phẩm “Sinh con nuôi con cần biết” của Nhà xuất bản Thanh Hóa có nội dung vi phạm. Cụ thể, cuốn sách có đề cập đến cách tính thời kỳ rụng trứng, cách làm thay đổi độ PH của âm đạo, thời điểm phóng tinh hay chế độ ăn uống ra sao để sinh được con trai hoặc con gái. Ngoài ấn phẩm này, một ấn phẩm khác cũng chứa nội dung lựa chọn giới tính thai nhi là cuốn “Hải Thượng Lãn Ông – Y tông tâm linh (quyển 1) của Nhà xuất bản Y học. Cuốn sách này cũng được phát hiện ở Hiệu sách Thăng Long (phố Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội).
Điều đáng nói, trong quá trình kiểm tra, đại diện các nhà sách đều cho biết, họ không nắm được các quy định về lựa chọn giới tính thai nhi, các thông tin về nghiêm cấm tuyên truyền, phổ biến các loại sách báo, ấn phẩm lựa chọn giới tính thai nhi. Sau khi được truyền thông về tác hại của việc bán, tuyên truyền các ấn phẩm có chứa những nội dung sinh con theo ý muốn cũng như thực trạng và hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, các nhà sách vi phạm đều tự nguyện giao nộp các ấn phẩm và ký biên bản, cam kết sẽ không lưu hành, bày bán các loại sách, ấn phẩm có nội dung lựa chọn giới tính thai nhi.
Ngoài kiểm tra sách, Đoàn kiểm tra đã cùng lãnh đạo Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội, Trung tâm Y tế quận có buổi làm việc tại một số bệnh viện đa khoa, phòng khám siêu âm trên địa bàn Hà Nội. Tại thời điểm kiểm tra, đoàn không phát hiện sai phạm về việc thông báo giới tính thai nhi cho thai phụ. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đình Lân, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ TP Hà Nội cho biết, việc phát hiện và xử lý vi phạm tại một số cơ sở này gặp rất nhiều khó khăn, vì họ có rất nhiều cách thức khác nhau như dùng từ lóng, hành động mô tả để thông báo về giới tính thai nhi cho thai phụ và người nhà được biết…
Tăng cường truyền thông, kiểm tra giám sát
Ấn phẩm “Sinh con nuôi con cần biết” có nội dung vi phạm.
Theo số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2019 của Chi cục DS-KHHGĐ TP Hà Nội cho thấy, hiện nay, tỷ số giới tính khi sinh của Hà Nội là 112,8 bé trai/100 bé gái, giảm hơn cả chỉ tiêu. Năm 2018, chênh lệch giới tính khi sinh 113,5 trai/100 gái. Tuy nhiên, hiện một số huyện ngoại thành như Sóc Sơn, Quốc Oai, Mỹ Đức... tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh vẫn ở mức cao. Ở huyện Sóc Sơn, tỷ số giới tính khi sinh giữa trẻ trai và trẻ gái 6 tháng đầu năm nay là 120/100. Ở huyện Quốc Oai hay huyện Mỹ Đức, con số này là 115/100.
Để giảm thiểu tình trạng này, thời gian qua, ngành Dân số Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp tại 30 quận, huyện, thị xã, như tuyên truyền giảm sinh con thứ ba, nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, nêu cao vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội, tuyên dương các gia đình sinh con một bề là gái... Tuy nhiên, các biện pháp triển khai cần quyết liệt hơn nữa, trong đó có việc phối hợp với các đơn vị liên quan để thanh, kiểm tra về việc thực hiện các quy định của pháp luật về việc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi trước khi sinh.
Đánh giá về tầm quan trọng của công tác kiểm tra này, ông Nguyễn Việt Hùng cho biết, mục đích của đợt kiểm tra nhằm phát hiện và thu hồi những đầu sách có chứa nội dung tuyên truyền về việc lựa chọn giới tính thai nhi. Đây sẽ là cơ sở để Tổng cục DS-KHHGĐ có kiến nghị với các nhà xuất bản có những đầu sách vi phạm để kịp thời thu hồi, đính chính hoặc ngừng in ấn những ấn phẩm có nội dung vi phạm.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Việt Hùng, hiện nay, trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, ngoài các tài liệu hướng dẫn sinh con trai, con gái được bày bán tại các nhà sách, các thông tin tương tự được đăng tải trên mạng Internet cũng đang là vấn đề nan giải trong việc kiểm soát, ngăn chặn những thông tin về lựa chọn giới tính thai nhi. Do đó, việc đẩy lùi tình trạng này gặp rất nhiều khó khăn.
Đối với các cơ sở y tế, phòng khám có siêu âm thai, thông qua công tác kiểm tra lần này, đoàn kiểm tra đã lồng ghép truyền thông không tiết lộ giới tính thai nhi để góp phần hạn chế tình trạng nạo, phá thai với mục đích lựa chọn giới tính trước khi sinh cũng như hạn chế tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang có xu hướng gia tăng ở Việt Nam.
Ngoài việc kiểm tra việc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, các chuyên gia đánh giá, điều cốt lõi vẫn là công tác truyền thông chuyển đổi hành vi cho chính những người dân, đối tượng vị thành niên, thanh niên, các cặp tiền hôn nhân về việc không tìm hiểu lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức và thực hiện sinh con thuận theo tự nhiên. Có làm được như vậy, tình trạng mất cân bằng giới tính thai nhi mới được đẩy lùi.
Tỷ số giới tính khi sinh tăng cao nhất từ trước đến nay
Năm 2018, tỷ số giới tính khi sinh tăng nhanh và ở mức cao nhất từ trước tới nay. Tỷ số giới tính khi sinh là 115,1 bé trai/100 bé gái, tăng ba điểm phần trăm so năm 2017, không đạt kế hoạch (chỉ tiêu là 112,8 bé trai/100 bé gái).
Mất cân bằng giới tính khi sinh dẫn tới “thừa nam thiếu nữ” trong độ tuổi kết hôn, sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai. Trong xã hội sẽ dư thừa nam giới nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời. Dự tính đến năm 2050, Việt Nam sẽ phải đối mặt với viễn cảnh dư thừa từ 2,4 đến 4,3 triệu nam giới.
Điều 81 của Nghị định số 176/2013/NĐ-CP về quy đinh xử phạt vi phạm trong lĩnh vực y tế nêu rõ:
- Phạt tiền từ 1 đến 2 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Tuyên truyền, phổ biến phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; tư vấn phương pháp để có được thai nhi theo ý muốn.
- Phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Bán, cho thuê, phân phát, đưa lên mạng Internet xuất bản ấn phẩm có nội dung về phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; đăng, phát thông tin có nội dung về phương pháp để có được thai nhi theo ý muốn.
- Phạt tiền từ 10 đến 15 triệu đồng đối với hành vi xuất bản ấn phẩm có nội dung về phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn.
Điều 82 quy định:
- Phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng đối với hành vi bói toán cho người đang mang thai để xác định giới tính thai nhi.
- Phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng đối với các hành vi bắt mạch, siêu âm hoặc xét nghiệm cho người đang mang thai để chẩn đoán và tiết lộ, cung cấp thông tin về giới tính thai nhi, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Mai Thùy
Nguồn: giadinh.net.vn