SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Không chủ quan với các dấu hiệu cảnh báo suy thận

01/08/2025 04:09

Mệt mỏi kéo dài, tiểu đêm, phù nhẹ hoặc tăng huyết áp... là những dấu hiệu ban đầu cảnh báo về bệnh lý thận mạn tính đang âm thầm tiến triển trong cơ thể. Việc chủ quan với các triệu chứng của bệnh có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là suy thận giai đoạn cuối, buộc người bệnh phải lọc máu hoặc ghép thận.

Theo số liệu thống kê của Hội lọc máu Việt Nam, hiện nay số người suy thận giai đoạn cuối cần phải chạy thận nhân tạo khoảng 26.000 – 30.000 người. Tại Đắk Lắk, hiện đang quản lý khoảng 1.000 bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính đã được chẩn đoán. Trong số này, có khoảng 600 bệnh nhân đang phải thực hiện chạy thận nhân tạo để duy trì sự sống. Đây là những con số đáng báo động về căn bệnh nguy hiểm này.

Chị P.T.B (35 tuổi, trú tại xã Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk) là một ví dụ điển hình cho sự chủ quan này. Trong nhiều tháng, chị B. cảm thấy chán ăn, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi và thường xuyên thức dậy vào ban đêm để đi tiểu. Dù các xét nghiệm máu cho thấy creatinin tăng nhẹ và protein niệu, chị vẫn không đi khám chuyên khoa, cho rằng đó chỉ là suy nhược cơ thể do chăm con nhỏ. Tuy nhiên, đầu tháng 7 vừa qua, trong một lần khám sức khỏe tổng quát, các bác sĩ đã chẩn đoán chị B. mắc bệnh thận mạn giai đoạn 3, khi chức năng thận đã tổn thương rõ rệt, với mức lọc cầu thận giảm xuống dưới 60 ml/phút. Chị B. hiện đang được điều trị bảo tồn và có thể phải chạy thận nhân tạo định kỳ hoặc ghép thận trong tương lai. Các bác sĩ cũng chỉ định chị kiểm soát chặt chẽ huyết áp và tuân thủ chế độ ăn uống, hạn chế protein, kali, natri, nước và phốt pho, ưu tiên thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, chất béo tốt, chất xơ, đồng thời tránh các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, đường. Đặc biệt cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa để kiểm soát các biến chứng.

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên.

Bác sĩ CKI Hoàng Thị Thủy Tiên, Khoa Hồi sức Tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, cho biết: Bệnh thận mạn là tình trạng suy giảm chức năng thận kéo dài trên ba tháng, thường khởi phát với các biểu hiện mờ nhạt như mệt mỏi, phù nhẹ, mất ngủ, tiểu nhiều về đêm hoặc huyết áp tăng không kiểm soát. Ở giai đoạn đầu, bệnh hầu như không có triệu chứng điển hình, nên người bệnh thường chủ quan không đi khám, cho đến khi thận đã mất một phần lớn chức năng lọc. Nhiều trường hợp khi phát hiện bệnh đã ở giai đoạn 3 hoặc 4, người bệnh buộc phải điều trị tích cực, thay đổi lối sống và theo dõi sát sao suốt đời.

Một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm nhất của bệnh thận mạn là protein niệu, là tình trạng hàm lượng đạm trong nước tiểu cao hơn mức bình thường. Đây là một chỉ số quan trọng cho thấy thận đã bắt đầu bị tổn thương, đặc biệt rõ rệt ở những bệnh nhân có bệnh lý nền như tăng huyết áp hoặc đái tháo đường. Bên cạnh đó, chỉ số creatinin trong máu cũng là một yếu tố cần được quan tâm. Creatinin là sản phẩm phụ của quá trình chuyển hóa cơ bắp, được thận lọc và bài tiết qua nước tiểu. Mức creatinin bình thường ở nam giới trưởng thành dao động khoảng 0,7-1,3 mg/dL và ở nữ giới là 0,5-1,1 mg/dL. Nếu chỉ số creatinin khi xét nghiệm máu ở ngưỡng cao hoặc tăng nhẹ, dù có thể chưa gây ra triệu chứng rõ ràng, thì điều này đã phản ánh chức năng lọc của thận đang dần suy giảm. Việc phát hiện bệnh thận mạn ở giai đoạn sớm mang lại cơ hội rất lớn để kiểm soát tốt bệnh, làm chậm tiến triển và thậm chí duy trì chức năng thận ổn định trong nhiều năm. Ngược lại, sự chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Việc trễ khám từ 6 tháng đến một năm, có thể làm bệnh chuyển sang giai đoạn không thể can thiệp nội khoa, người bệnh buộc phải lọc máu suốt đời hoặc ghép thận.

Để bảo vệ sức khỏe và tránh những biến chứng đáng tiếc của bệnh, các chuyên gia y tế khuyến cáo: Tầm soát chức năng thận định kỳ là đặc biệt quan trọng đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, tăng huyết áp hoặc đái tháo đường; Không chủ quan với các dấu hiệu bất thường, như: Mệt mỏi kéo dài, tiểu đêm, phù nhẹ, tăng huyết áp, hoặc các chỉ số bất thường trong xét nghiệm máu và nước tiểu, như: creatinin tăng nhẹ, protein niệu cần được thăm khám ngay lập tức; Tuân thủ lối sống lành mạnh, duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập luyện thể dục đều đặn, kiểm soát cân nặng, và tránh các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, uống rượu bia quá mức; Kiểm soát tốt bệnh lý nền, đối với người mắc tăng huyết áp, đái tháo đường, cần tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ để bảo vệ thận khỏi những tổn thương thứ phát./.

Bài: Thu Phượng; ảnh: Bảo Trọng