SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Lưu ý các biện pháp phòng bệnh Whitmore

12/09/2025 08:21

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Đắk Lắk vừa ghi nhận một trường hợp nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei – tác nhân gây ra bệnh Whitmore – bệnh nhân đã tử vong tại nhà sau quá trình điều trị tích cực tại các cơ sở y tế. Đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, thường gặp trong mùa mưa, có thể gây viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, áp xe nội tạng hoặc tổn thương hệ thần kinh trung ương, với tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Trước mức độ nguy hiểm của bệnh và nguy cơ lây lan trong cộng đồng, ngành Y tế khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh Whitmore, đặc biệt trong mùa mưa.

Bệnh nhân là ông S.S.P (SN 1965, tạm trú tại tiểu khu 280, xã Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk). Theo thông tin từ người thân, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng sốt, ho, mệt từ đầu tháng 7/2025, đã nhiều lần khám và điều trị tại các bệnh viện tuyến huyện và tỉnh với chẩn đoán viêm phổi nhưng không khỏi. Đến ngày 7/8, bệnh trở nặng với biểu hiện sốt cao, ho, khó thở, được chuyển vào Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên và sau đó chuyển tiếp lên Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) với chẩn đoán áp xe não trán phải. Bệnh nhân đã được phẫu thuật và điều trị theo phác đồ. Tuy nhiên, tình trạng không cải thiện, bệnh nhân suy hô hấp nặng, phải thở máy và được chuyển về lại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên. Ngày 31/8, sau khi bệnh chuyển biến xấu, gia đình xin cho bệnh nhân về nhà và bệnh nhân tử vong ngay trong ngày. Đến ngày 8/9, kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei. Đây là trường hợp mắc bệnh Whitmore thứ ba (03) trên địa bàn tỉnh trong năm 2025. Theo đánh giá của CDC, đây là ca bệnh nặng, có biến chứng áp xe não, điều trị phức tạp, diễn tiến nhanh và tiên lượng rất xấu. Bệnh nhân không có yếu tố dịch tễ rõ ràng, cho thấy nguy cơ mắc Whitmore có thể xảy ra ở nhiều địa bàn trong tỉnh, đặc biệt vào mùa mưa, môi trường đất – nước thuận lợi cho vi khuẩn Burkholderia pseudomallei tồn tại. Sau khi ghi nhận ca bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk hiện đang tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch tễ trên địa bàn, phối hợp với các đơn vị y tế cơ sở tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ và đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ, chủ động phòng chống bệnh một cách hiệu quả.

Khi có biểu hiện bất thường như sốt kéo dài, loét da, ho, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, đặc biệt sau khi làm việc ngoài rẫy hoặc tiếp xúc với đất/nước, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm.

Theo bác sĩ H'Nuen Hđớk - Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, không lây từ người sang người nhưng có thể xâm nhập vào cơ thể qua da trầy xước, đường hô hấp hoặc tiêu hóa. Vi khuẩn gây bệnh tồn tại trong đất và nước bẩn, đặc biệt phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt của mùa mưa. Bệnh thường gặp ở người làm nông, người có bệnh nền như tiểu đường, suy thận, bệnh phổi mạn tính… khi mắc bệnh có thể diễn tiến nhanh gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Trước diễn biến này, bác sĩ H'Nuen Hđớk khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như mang ủng, găng tay khi tiếp xúc với đất, nước bẩn; xử lý vết thương hở đúng cách; ăn chín uống sôi; hạn chế tiếp xúc với nguồn nước không đảm bảo vệ sinh. Khi có biểu hiện bất thường như sốt kéo dài, loét da, ho, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, đặc biệt sau khi làm việc ngoài rẫy hoặc tiếp xúc với đất/nước, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm. Bác sĩ H'Nuen Hđớk cũng lưu ý người dân không nên chủ quan hoặc tự điều trị tại nhà vì bệnh có thể diễn tiến âm thầm nhưng gây biến chứng nghiêm trọng, trong đó có nhiễm khuẩn huyết, tổn thương phổi và áp xe não.

Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, không lây từ người sang người nhưng có thể xâm nhập vào cơ thể qua da trầy xước, đường hô hấp hoặc tiêu hóa.

Hiện nay, bệnh Whitmore vẫn là mối nguy tiềm ẩn tại nhiều địa phương, đặc biệt trong giai đoạn mùa mưa. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng và thực hiện tốt các biện pháp dự phòng là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Do đó, người dân cần nâng cao ý thức phòng bệnh, chủ động thực hiện các khuyến cáo của ngành Y tế./.

Bài: Mai Lê; ảnh: Đình Thi