SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Phát hiện và điều trị sớm cận thị học đường

03/10/2025 04:53

Cận thị học đường là mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh khi tỷ lệ mắc cận thị học đường ngày một tăng cao, ảnh hưởng không nhỏ đến học tập và sinh hoạt của các em.

Cận thị là một loại tật khúc xạ phổ biến, người bị cận thị cảm thấy khó khăn khi nhìn vật ở xa. Cận thị học đường là tình trạng các em trong độ tuổi đi học mắc tật cận thị.

Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), trên thế giới có khoảng 154 triệu người đang bị tật khúc xạ nhưng chưa được điều trị, trong đó có hơn 13 triệu là trẻ em. Châu Á là nơi có tỉ lệ mắc tật khúc xạ học đường cao nhất thế giới. Trong đó, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ cận thị cao, và có xu hướng gia tăng nhanh chóng, nhất là khu vực đô thị, số học sinh bị cận thị chiếm 40%.

Trẻ tiếp xúc với điện thoại, máy vi tính nhiều giờ liên tục là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng cận thị.

Tại một lớp học thuộc Trường tiểu học Nguyễn Đức Cảnh, phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, trong tổng số 45 em học sinh nhưng có đến 6 em bị tật khúc xạ ở mắt. Cận thị gia tăng và thay đổi theo từng năm do tính chất, đặc thù của việc học tập ngày càng nhiều. Em N.X.L đang học lớp 4, nhưng em bị cận thị từ năm lên 3 tuổi. Độ cận cũng lên đến 2,5 đi-ốp, gây bất tiện khi sinh hoạt, học hành, hoặc lúc tập thể thao…

Ở trẻ em trong giai đoạn phát triển thị giác, không đeo kính đúng độ sẽ khiến hình ảnh không được hội tụ rõ trên võng mạc, dẫn đến nguy cơ nhược thị.

Theo các chuyên gia y tế, cận thị gây ra nhiều hậu quả trong đời sống, cận thị nặng có thể kèm theo các biến chứng như lác, rách võng mạc, bong võng mạc, bong dịch kính… dẫn tới mù lòa. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do quá trình học tập và giải trí thiếu khoa học ở lứa tuổi học sinh. Khi đến trường các em phải học tập với cường độ cao trong điều kiện môi trường ánh sáng không bảo đảm, tư thế ngồi học không đúng, đọc sách với cự ly gần trong thời gian dài không nghỉ ngơi hợp lý, bàn ghế học sinh không phù hợp... Khi về nhà các em thường xem ti vi, tiếp xúc với điện thoại, máy vi tính nhiều giờ liên tục với khoảng cách rất gần, hay đọc sách trong tư thế nằm ngửa, đọc ở những nơi không đủ ánh sáng, tự ý đeo kính cận không đúng tiêu cự. Chính những nguyên nhân trên đã ảnh hưởng xấu tới khả năng điều tiết của đôi mắt, dẫn tới cận thị học đường đang ngày càng gia tăng ở Việt Nam trong những năm gần đây.

Cô Nguyễn Thị Liên - Giáo viên Trường tiểu học Nguyễn Đức Cảnh, phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết, hiện nay các trường học trên địa bàn tỉnh đang làm tốt công tác tuyên truyền kiến thức các bệnh về mắt cho học sinh trong các giờ sinh hoạt tập thể cuối tuần và chào cờ hàng tuần, đồng thời thường xuyên kiểm tra, khám sức khỏe định kỳ cho học sinh để phát hiện sớm những học sinh có dấu hiệu suy giảm thị lực để có biện pháp điều trị kịp thời.

Trẻ cần tăng cường các hoạt động ngoài trời để giảm nguy cơ mắc tật cận thị.

Có nhiều quan niệm sai lầm phổ biến nhất, cho rằng đeo kính thường xuyên sẽ khiến mắt bị phụ thuộc hoặc ngày càng yếu đi. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, ở trẻ em trong giai đoạn phát triển thị giác, không đeo kính đúng độ sẽ khiến hình ảnh không được hội tụ rõ trên võng mạc, dẫn đến nguy cơ nhược thị, tức là tình trạng thị lực không phát triển đầy đủ ngay cả khi được chỉnh kính sau này.

Bệnh cận thị hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu có sự phối hợp tích cực giữa học sinh, gia đình và nhà trường như: bố trí lớp học, góc học tập phải đủ những điều kiện cần thiết, kích thước lớp học; cách sắp xếp bàn ghế, bảng viết phù hợp với lứa tuổi học sinh để có thể ngồi đúng tư thế và giữ khoảng cách từ mắt đến sách vở; đảm bảo đủ ánh sáng, chữ viết trên bảng và trong sách phải rõ nét. Duy trì mỗi tiết học 45 phút, sau đó nghỉ giải lao, đưa mắt nhìn xa, hết co thắt thị giác rồi mới bước vào tiết học tiếp theo. Bỏ những thói quen có hại cho mắt như: Không nằm, quỳ để đọc sách hoặc viết bài; không đọc sách báo, tài liệu khi đang đi trên ô tô, tàu hỏa, máy bay; khi xem ti vi, video phải ngồi cách xa màn hình tối thiểu 2,5 m, nơi ánh sáng phòng phù hợp. Thời gian xem cần ngắt quãng, không quá 45-60 phút mỗi lần xem. Không tự ý dùng kính đeo mắt không đúng tiêu chuẩn. Khi đeo kính cần tuân thủ hướng dẫn của nhà chuyên môn. Cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, vitamin cho trẻ; tăng cường các hoạt động ngoài trời. Kiểm tra mắt định kỳ để có hướng điều trị kịp thời, tránh biến chứng xảy ra./.

Bài: Kim Oanh; ảnh: Đình Thi