07/03/2017 10:00
GiadinhNet - “Nhờ có Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG), công tác DS - KHHGĐ đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”, GS.TS Nguyễn Đình Cử - nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội (Đại học Kinh tế Quốc dân) đã khẳng định về giá trị và tầm quan trọng của chương trình MTQG trong công tác DS - KHHGĐ.
Tài liệu truyền thông DS - KHHGĐ về với vùng sâu, vùng xa. Ảnh: DƯƠNG NGỌC
Tác động to lớn, toàn diện đến sự phát triển
Sau Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII tháng 1 năm 1993, công tác DS-KHHGĐ ở nước ta trở thành Chương trình MTQG. Qua nhiều năm kiên trì và đẩy mạnh thực hiện, Chương trình này đã thu được những thành tựu to lớn với ý nghĩa hết sức nhân văn. Hơn 20 năm qua, Chương trình vẫn tiếp tục phát huy hiệu quả, cho thấy tính đúng đắn của một tầm nhìn mang tính thời đại.
Các chuyên gia trong lĩnh vực dân số nhận định, nếu không có những chính sách DS – KHHGĐ đúng đắn, kịp thời và quyết liệt thì tại thời điểm hiện nay, dân số của Việt Nam sẽ có tới trên 110 triệu dân, chứ không phải là gần hơn 90 triệu như hiện tại. Theo GS.TS Nguyễn Đình Cử, nhờ có sự đầu tư hiệu quả từ Chương trình MTQG, mức sinh giảm, tốc độ tăng dân số đã chậm lại đã tác động to lớn đến mọi mặt của quá trình phát triển. Mục tiêu kinh tế cốt lõi ở các nước nghèo là nâng cao tốc độ tăng GDP bình quân đầu người để nhanh chóng cải thiện đời sống nhân dân. Giảm sinh đã đóng góp lớn vào việc thực hiện mục tiêu này. Nhờ có Chương trình MTQG DS-KHHGĐ mà Việt Nam đã đạt được những thành tựu rất tốt đẹp. Điều này được thể hiện qua kết quả cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở ngày 1/4/2009: Quy mô dân số nước ta là 85,8 triệu người. Mỗi năm Việt Nam tăng thêm 952.000 người - đây là lần đầu tiên trong suốt nhiều thập kỷ, số người tăng thêm mỗi năm ở mức dưới 1 triệu người, trong khi số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giai đoạn này tăng hơn rất nhiều so với giai đoạn trước đó.
Nếu 20 năm trước đây, dân số Philippines ít hơn Việt Nam 4 triệu người, hiện nay dân số Philippines hơn Việt Nam 7 triệu người. Như vậy nếu so sánh với nước bạn, chúng ta đã “tránh sinh” được 11 triệu người trong 20 năm. Cũng khoảng thời gian ấy, GDP tăng liên tục, với tốc độ bình quân năm là 7,5% giai đoạn 1991 - 2000 và 7,2% giai đoạn 2001-2010.
Năm 2010, tổng sản phẩm trong nước đã gấp 4,12 lần so với năm 1990 và quy mô dân số tăng gấp 1,32 lần nên GDP bình quân đầu người năm 2010 tăng gấp 3,13 lần so với năm 1990. Nếu so sánh với phương án dự báo dân số là 105,45 triệu người thì GDP bình quân đầu người năm 2010 chỉ tăng gấp 2,57 lần so với năm 1990. “Như vậy, kết quả Chương trình MTQG trong hơn 20 năm qua đã trực tiếp làm tăng 0,38 lần GDP bình quân đầu người, bình quân tăng khoảng 2% mỗi năm. Qua đó, chúng ta thấy rõ được hiệu quả của việc đầu tư cho chương trình DS-KHHGĐ tác động trực tiếp tới sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đấy là chưa kể hiệu quả xã hội (đặc biệt là sự tiến bộ của phụ nữ) và bảo vệ môi trường”, GS.TS Nguyễn Đình Cử nhấn mạnh.
Chương trình dân số phải là một chương trình mục tiêu
Cùng với hiệu quả rõ rệt trong sự phát triển về kinh tế, Chương trình MTQG còn thể hiện rõ những hiệu quả lớn đã góp phần nâng cao sức khỏe bà mẹ và giảm tử vong ở trẻ em.
Bình quân hàng năm hiện nay cả nước giảm khoảng 90 vạn phụ nữ không tham gia vào sinh đẻ, không có nguy cơ tử vong do thai sản. Do đẻ muộn, đẻ thưa, đẻ ít làm cho mẹ khỏe, con khỏe; làm cho người phụ nữ có nhiều cơ hội để học tập văn hóa, khoa học và tham gia vào các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, nâng cao vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội.
Mặc dù công tác dân số của chúng ta đã có những tiến bộ vượt bậc, đạt được những kết quả đáng ghi nhận, song trong thời gian tới với nỗ lực nâng cao chất lượng dân số, công tác DS-KHHGĐ đòi hỏi phải được triển khai một cách toàn diện, đồng bộ và vững chắc trước những thách thức mới nảy sinh. Đó là sự chênh lệch lớn về mức sinh giữa các vùng, miền, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức cao, tốc độ già hóa dân số nhanh, tỷ lệ trẻ sinh ra bị dị tật gia tăng, chất lượng dân số còn thấp... Muốn giải quyết tất cả những điều này cần phải có kinh phí, hay nói cách khác là cần có Chương trình MTQG DS- KHHGĐ. Theo các chuyên gia dân số, hiện nay công tác dân số không chỉ là giảm sinh mà bao gồm nhiều lĩnh vực rất rộng. Công tác dân số là mẫu số của tất cả các bài toán. Nhìn các nước xung quanh có thể thấy rõ, những kinh nghiệm thành công và không thành công về công tác dân số của Trung Quốc, Hàn Quốc, Indonesia… đã giúp cho chúng ta những bài học rất tốt trong việc hoạch định chính sách dân số trong tương lai. Một trong những bài học rất quan trọng, đó là sự cam kết chính trị và tăng cường đầu tư kinh phí cho công việc này.
Nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII nhấn mạnh: “Công tác DS-KHHGĐ là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển đất nước, là một trong những vấn đề kinh tế - xã hội hàng đầu của nước ta, là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và của toàn xã hội”.
Vì vậy, khi xây dựng và thực hiện Chiến lược Dân số và sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020 theo yêu cầu của Bộ Chính trị tại Kết luận 44-KL/TW năm 2009, nên thiết kế Chương trình MTQG về dân số nhằm tập trung nguồn lực, duy trì và phát huy những thành tựu đồng thời vượt qua những thách thức nêu trên và tránh tư tưởng thỏa mãn, chủ quan, buông lỏng quản lý đối với lĩnh vực quan trọng này. Ngày 31/8/2012, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký Quyết định số 1199/QĐ – TTg phê duyệt Chương trình MTQG DS- KHHGĐ giai đoạn 2012 - 2015.
Dân số là cửa ngõ để chúng ta vượt qua những rào cản xã hội, trên chặng đường đưa đất nước phát triển bền vững. Để đạt được các mục tiêu đó, công tác DS – KHHGĐ đòi hỏi phải được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền và sự tham gia của toàn xã hội, đặc biệt là cần đến vai trò của Chương trình MTQG DS – KHHGĐ. Ông Nguyễn Văn Tiên – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội từng khẳng định: “Đầu tư cho công tác dân số nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế, từng bước nâng cao chất lượng dân số, kiểm soát tốt các biến động dân số và cơ cấu dân số là yêu cầu bức thiết, nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.
Một số mục tiêu cụ thể của Chương trình MTQG DS – KHHGĐ giai đoạn 2012 – 2015:
Tổng tỷ suất sinh (số con trung bình của một cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ) từ 2,0 con năm 2010 giảm xuống còn 1,9 con vào năm 2015;
Quy mô dân số không vượt quá 93 triệu người và tốc độ tăng dân số ở mức khoảng 0,1% vào năm 2015;
Mức giảm tỷ lệ sinh bình quân năm khoảng 0,1%o trong giai đoạn 2012 – 2015; Tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại tăng từ 67,5% năm 2010 lên 70,1% vào năm 2015;
Giảm số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chưa đạt mức sinh thay thế từ 29 tỉnh, thành phố năm 2011 xuống còn 17 tỉnh, thành phố vào năm 2015;
Giảm tốc độ tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh, để đến năm 2015 tỷ số giới tính khi sinh không vượt quá 113;
Tỷ lệ trẻ em mới sinh bị dị tật bẩm sinh giảm từ 3% năm 2010 xuống 2,5% năm 2015;
Tỷ lệ bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh từ 1,5% năm 2010 lên 15% vào năm 2015;
Tỷ lệ trẻ em sơ sinh được sàng lọc từ 6% năm 2010 lên 30% vào năm 2015;
Tỷ lệ thanh niên, các cặp nam nữ chuẩn bị kết hôn được tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 10% vào năm 2015.
(Nguồn: Quyết định số 1199/QĐ – TTg)
Hà Thư
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác