SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Whitmore – Căn bệnh nguy hiểm, cần được hiểu đúng và điều trị kịp thời

21/08/2024 02:32

Whitmore là một loại bệnh do nhiễm một vi trùng hiếm gặp, làm tổn thương tổ chức, thoái hoá tổ chức gây ra những mảng sần sùi, loang lở màu đen, trắng hoặc đỏ …vì thịt bị thối rữa nên mới có từ “vi khuẩn ăn thịt người”. Tuy nhiên, cụm từ này không đúng bởi bệnh Whitmore không phải là bệnh hiếm gặp, bệnh đã có từ rất lâu nhưng tỷ lệ mắc bệnh rất ít. Những năm gần đây tất cả các bệnh viện trên cả nước đều gặp trường hợp bị Whitmore. Tại tỉnh Đắk Lắk, trong 8 tháng đầu năm có 3 trường hợp và cả 3 trường hợp này đều điều trị thành công.

Mới đây nhất là trường hợp bệnh nhân N.V.T (59 tuổi ở xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn) bị bệnh Whitmore, sau 21 ngày điều trị tại Khoa truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, bệnh nhân đã hoàn toàn bình phục và được xuất viện vào ngày 15/8/2024. Đây là ca bệnh nặng, nhiễm vi khuẩn rất khó điều trị, có nguy cơ tử vong cao do nhiễm trùng huyết nghi nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei trên nền viêm phổi, đái tháo đường, viêm khớp ức đòn, tăng huyết áp. Tuy nhiên nhờ những nỗ lực và kinh nghiệm chuyên môn của đội ngũ y, bác sĩ Khoa Truyền nhiễm, ca bệnh đã được điêu trị thành công.

Những người thường xuyên làm việc ngoài trời, tiếp xúc với đất, bùn và nước bẩn… cần sử dụng đồ bảo hộ lao động (giày, ủng, găng tay…). (ảnh: Bảo Trọng)

Theo bác sĩ Phạm Hồng Lâm -Trưởng Khoa truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, loại vi khuẩn Burkholderia pseudomallei sống trong đất và trong nước. Do vậy, con đường lây nhiễm chính của bệnh là qua tiếp xúc các vết trầy xước trên da với đất hoặc nước có vi khuẩn. Vi khuẩn gây bệnh không lây từ người sang người hoặc từ động vật sang người nên không gây thành dịch. Thông thường những người mắc bệnh là trường hợp thường xuyên làm nghề tiếp xúc với bùn đất, nước... Bệnh không loại trừ độ tuổi, giới tính và những người mắc các bệnh mạn tính, như đái tháo đường, bệnh thận, bệnh phổi, suy giảm miễn dịch… dễ mắc bệnh này hơn. Bệnh cũng có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, bao gồm: Sốt, sốt kéo dài, suy hô hấp, loét da, viêm phổi, áp xe ở gan, lách, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng không triệu chứng, đau nhức các cơ khớp, xuất hiện những ổ áp xe dưới da và tại nhiều vị trí trên cơ thể nên dễ chẩn đoán nhầm lẫn với các bệnh khác, như viêm phổi, lao phổi, áp xe cơ, nhiễm trùng huyết... Trước đây rất khó phát hiện bệnh này, nhưng hiện nay nhờ có nhiều bác sĩ giàu kinh nghiệm và áp dụng sinh học phân tử, nuôi cấy vi sinh nên việc chẩn đoán nhanh, chính xác rõ ràng hơn.

“Những bệnh nhân bị Whitmore phải được khẳng định chẩn đoán bằng xét nghiệm. Nhiễm trùng ở đâu xét nghiệm ở đó. Các bác sĩ sẽ lấy dịch, mủ tại chỗ viêm nhiễm hoặc máu các chỗ nhiễm nuôi cấy để tìm vi khuẩn. Lúc này mới có chẩn đoán xác định. Tóm lại, ở một bệnh cảnh lâm sàng, nếu có tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc nặng nề và kéo dài hoặc một ổ áp xe tái đi tái lại nhiều lần kéo dài thì phải nghĩ đến bệnh Whitmore và đưa đến bệnh viện sớm để xét nghiệm, chẩn đoán. Lưu ý ngay cả khi bệnh nhân được khẳng định chẩn đoán, việc điều trị cũng rất khó khăn. Bệnh nhân phải dùng kháng sinh liều cao tấn công đường tĩnh mạch, kéo dài liên tục ít nhất 2 tuần trở lên và về lâu dài, bệnh này có thể ẩn ở trong các tạng sâu bên trong gây các ổ áp xe nhỏ, kháng sinh không thể vào sâu để diệt được vi khuẩn nên có thể có những bùng phát trở lại. Do vậy, bệnh Whitmore sau khi đã điều trị thành công tại bệnh viện, người bệnh vẫn cần tuân thủ phác đồ điều trị của các bác sĩ ngoại trú từ 3 đến 6 tháng”, bác sĩ Lâm cho biết thêm.

Người bị nhiễm vi khuẩn gây bệnh Whitmore không có triệu chứng rõ ràng, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác. Tỷ lệ tử vong của bệnh Whitmore có thể lên đến 60%. Việc điều trị bệnh Whitmore khó khăn và phức tạp, nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, dần dần sức khỏe suy kiệt và tử vong. Hiện bệnh Whitmore không có vắc xin đặc trị và phương pháp phòng bệnh đặc hiệu, nhưng với sự hỗ trợ của máy móc hiện đại, nếu phát hiện sớm thì hoàn toàn có thể điều trị thành công cho người bệnh.

Bác sĩ Lâm khuyến cáo: để hạn chế thấp nhất tình trạng nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây bệnh Whitmore mọi người cần bảo đảm vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi làm ruộng, trước khi ăn; Thực hiện ăn chín, uống nước đun sôi để nguội, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; không giết mổ, ăn thịt động vật, gia súc, gia cầm bị ốm chết; Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bẩn, đặc biệt tại những nơi bị ô nhiễm nặng. Không tắm gội, bơi, ngụp lặn ở các ao, hồ, sông tại/ gần nơi bị ô nhiễm; Sử dụng đồ bảo hộ lao động (giày, ủng, găng tay…) đối với những người thường xuyên làm việc ngoài trời, tiếp xúc với đất và nước bẩn; Khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì sử dụng băng chống thấm và cần được rửa sạch bảo đảm vệ sinh; Những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch … cần được chăm sóc, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn; Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện và điều trị kịp thời./.

Mỹ Hạnh