SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Đảm bảo điều trị liên tục cho bệnh nhân HIV trong mùa dịch COVID-19

29/11/2021 10:58

Đối với bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS, việc duy trì điều trị bằng thuốc ARV là một trong những yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của người mắc bệnh cũng như bảo vệ cộng đồng khỏi sự lây lan của bệnh. Do đó, để việc điều trị của các bệnh nhân nhiễm HIV không bị gián đoạn, trong thời gian qua Khoa phòng, chống HIV/AIDS – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều phương án cấp thuốc cho người bệnh để họ được điều trị liên tục, không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Những năm trước đây, khi nhắc đến người nhiễm HIV/AIDS nhiều người thường kỳ thị, xa lánh. Với bệnh nhân nhiễm HIV, mắc bệnh coi như đã mang sẵn trong mình bản “án tử”. Thế nhưng, ngày nay, nhờ điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV), người nhiễm HIV đã tìm cho mình được hi vọng mới, tiếp tục sống, làm việc như những người bình thường. Thuốc kháng vi rút ARV là giải pháp hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe của người nhiễm HIV và bảo vệ cộng đồng khỏi sự lây lan của dịch bệnh. Điều trị ARV sớm có thể làm giảm 41% mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và giảm nguy cơ tử vong; giảm 96% nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%; giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và ngành Y tế trong hoạt động điều trị và dự phòng.

Bác sĩ tư vấn phương pháp điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV

Từ tháng 4/2021, khi làn sóng dịch bệnh COVID-19 lần thứ 4 bùng phát và cho tới thời điểm hiện tại, tình hình diễn biến của dịch bệnh COVID-19 rất phức tạp khiến việc chăm sóc, điều trị của các bệnh nhân nhiễm HIV cũng gặp nhiều khó khăn. Theo số liệu thống kê của Khoa phòng chống HIV/AIDS, tính tới tháng 11/2021, Khoa đang điều trị ARV cho 462 bệnh nhân HIV/AIDS, trong đó, có rất nhiều bệnh nhân ở rải rác ở các huyện, xã vùng sâu vùng xa và có cả những bệnh nhân ở trong khu vực bị phong tỏa bởi dịch COVID-19 nên không thể đến nhận thuốc. Để đảm bảo cho người bệnh được điều trị liên tục, Khoa phòng, chống HIV/AIDS đã triển khai nhiều giải pháp để bệnh nhân được tiếp cận nguồn thuốc. Bác sĩ Đào Thị Hảo, Phó trưởng Khoa phòng, chống HIV/AIDS Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk cho biết: Khi tuân thủ điều trị, tải lượng vi rút HIV của người bệnh sẽ giảm xuống mức không thể phát hiện được, giữ cho người đó khỏe mạnh và ngăn ngừa việc lây truyền vi rút về sau. Nếu việc điều trị ARV bị gián đoạn, tải lượng vi rút sẽ tăng lên, cơ thể không ức chế được nồng độ vi rút từ đó làm cho hệ miễn dịch của bệnh nhân yếu đi có thể dẫn tử vong. Ngoài ra, nếu bệnh nhân không điều trị ARV đều đặn, cơ thể sẽ sản sinh ra chủng HIV kháng thuốc, đồng thời gia tăng khả năng lây nhiễm dịch bệnh ra cộng đồng. “Trong tình hình dịch COVID-19 như hiện nay, để đảm bảo người bệnh không bị gián đoạn khi điều trị ARV, Khoa phòng, chống HIV/AIDS đã thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ, giúp đỡ bệnh nhân như lên kế hoạch cấp thuốc dài ngày cho bệnh nhân, cụ thể 3 tháng/lần đối với các bệnh nhân điều trị duy trì ổn định. Ngoài ra, đối với các bệnh nhân do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 phải cách ly, trong khu phong tỏa hoặc trong các cơ sở điều trị bệnh COVID-19, Khoa đã phối hợp với các bán bộ y tế tại nơi bệnh nhân HIV đang thực hiện phòng, chống dịch COVID-19 để kịp thời lấy thuốc thay cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân không bị gián đoạn trong quá trình điều trị”, bác sĩ Hóa chia sẻ.

Anh T.V.T (trú tại huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk) cho biết: Khi phát hiện mình mắc HIV, tôi buồn và lo lắng lắm. Tuy nhiên, khi các bác sĩ tư vấn điều trị bằng ARV, tôi đã đăng ký điều trị và thấy được hiệu quả của quá trình điều trị. Khi dịch COVID-19 diễn ra, khó khăn trong quá trình đi lại, trong khi đó bác sĩ đã dặn phải uống thuốc đều đặn, không để bị gián đoạn, do đó tôi rất lo lắng. Rất may khi đến khám và lấy thuốc, các bác sĩ tại Khoa đã nhiệt tình hướng dẫn, hỗ trợ cấp thuốc dài ngày 1 tháng 1 lần nên tôi yên tâm hơn.

Anh P.V.T (trú tại huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk) chia sẻ thêm: Trong tình hình dịch bệnh COVID-19 phức tạp như hiện nay, các bác sĩ của Khoa khi tư vấn đã nhiệt tình dặn dò người bệnh như chúng tôi tuyệt đối phải uống thuốc đều đặn, không để bị gián đoạn, đồng thời cho chúng tôi số điện thoại để lỡ nếu như sắp hết thuốc mà chúng tôi ở trong vùng phong tỏa thì sẽ gọi điện lên thông báo, các bác sĩ sẽ sắp xếp cán bộ y tế gửi thuốc về Trạm y tế của địa phương, lúc này chúng tôi sẽ nhận thuốc thông qua các chốt phong tỏa để đảm bảo quá trình điều trị.

Trước đó, để bảo đảm người nhiễm HIV/AIDS không bị gián đoạn điều trị thuốc ARV trong tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã có những hướng dẫn cụ thể cho các tỉnh thành trong cả nước. Theo đó, Cục Phòng chống HIV/AIDS đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố chỉ đạo cơ quan đầu mối phòng, chống HIV/AIDS và các đơn vị có liên quan lập kế hoạch xác định các phương án khả thi nhằm duy trì việc khám và cấp thuốc ARV cho người bệnh HIV/AIDS, người điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) trong trường hợp có một hoặc nhiều cơ sở điều trị HIV/AIDS, cơ sở điều trị PrEP bị cách ly.

Đối với tỉnh/thành phố có nhiều cơ sở điều trị HIV/AIDS, PrEP, nếu một hoặc một số cơ sở điều trị bị cách ly thì nhân viên y tế tại cơ sở điều trị bị cách ly thông báo nhanh nhất cho người bệnh HIV/AIDS, người điều trị PrEP đang điều trị về việc không tiếp nhận điều trị, đồng thời tư vấn, hướng dẫn người bệnh về điều trị tiếp tục tại cơ sở điều trị HIV/AIDS, PrEP phù hợp theo kế hoạch đã lập để giảm nguy cơ lây nhiễm COVID-19 cho người bệnh HIV/AIDS.

Đối với tỉnh/thành phố chỉ có một cơ sở điều trị HIV/AIDS, PrEP mà bị cách ly thì Sở Y tế quyết định cơ sở y tế thay thế trong địa bàn tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm khám cấp thuốc ARV cho người nhiễm HIV.

Bệnh nhân điều trị được cấp phát thuốc ARV

Trong cả hai trường hợp trên, ưu tiên khả năng cấp phát thuốc ARV tại một số Trạm Y tế xã/phường phù hợp với bệnh nhân nhưng cần được đồng thuận của người bệnh và giữ bí mật danh tính cho người bệnh.

Trong trường hợp người bệnh đang điều trị thuốc ARV, người điều trị dự phòng PrEP bị cách ly thì cơ sở y tế đang theo dõi người bệnh chịu trách nhiệm cấp phát thuốc ARV cho người bệnh thông qua một cán bộ y tế được phân công hỗ trợ cho cơ sở cách ly.

Cơ quan đầu mối phòng, chống HIV/AIDS có trách nhiệm điều tiết thuốc ARV giữa các cơ sở y tế trong tỉnh bao gồm cả các cơ sở chưa phải cơ sở điều trị nhưng được Sở Y tế giao nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp.

Trường hợp người bệnh được chuyển đến khám và cấp thuốc tại tỉnh khác cũng như trên địa bàn tỉnh nào có cơ sở điều trị bị cách ly đề nghị khẩn cấp báo cáo về Cục Phòng, chống HIV/AIDS để hỗ trợ, điều phối.

Bài: Mai Lê; ảnh: Quang Nhật