21/01/2021 08:28
Bại não ở trẻ là tổn thương não không tiến triển gây nên bởi các yếu tố nguy cơ xảy ra ở giai đoạn trước sinh, trong sinh và sau sinh đến 5 tuổi, gây ảnh hưởng đến sự phát triển chức năng vận động, ngôn ngữ, tư duy và nhận thức của trẻ. Trước đây, hầu hết trẻ bại não phải sống chung suốt đời với tình trạng hạn chế về vận động, ngôn ngữ, tư duy và nhận thức. Tuy nhiên, hiện nay việc phát hiện sớm và can thiệp phục hồi chức năng đã mang đến hiệu quả tích cực, nhiều trẻ bại não đã phục hồi chức năng, tự chăm sóc bản thân, hòa nhập cộng đồng, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Y học hiện đại nhìn nhận bại não là một bệnh lý mạn tính, là sự khuyết tật của một phần nào đó của bộ não gây ảnh hưởng lớn đến các hành vi, tư thế, vận động, nhận thức, tư duy, giao tiếp phổ biến gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Theo thống kê của Bộ Y tế thì cứ 1.000 trẻ được sinh ra sẽ có 2 - 3 trẻ mắc bệnh. Bên cạnh đó, tỷ lệ mắc bệnh ở bé trai cao hơn bé gái. Mặc dù căn bệnh này không gây nguy hiểm về mặt tính mạng nhưng để lại những ảnh hưởng nặng nề liên quan đến sức khỏe, đời sống của người bệnh, gia đình và xã hội. Bại não được chia thành 5 thể gồm: bại não thể liệt cứng, bại não thể múa vờn hay loạn động, bại não thể thất điều, bại não thể nhẽo và thể phối hợp. Ở mỗi thế sẽ có những biểu hiện khác nhau, do một hoặc nhiều phần của não bộ có chức năng điều khiển cử động bị tổn thương, mỗi trẻ sẽ có một mức độ tổn thương khác nhau nên sẽ có phương pháp điều trị riêng biệt.
Trẻ bại não đang được điều trị phục hồi chức năng tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Đắk Lắk.
Ròng rã gần 2 năm nay, chị Phạm Thị Nhung (trú huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk) đều đặn cho con đến Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh để điều trị phục hồi chức năng và vui mừng nhận thấy theo thời gian con có những cải thiện tốt về cả sức khỏe và trí tuệ. Chị Nhung cho biết, con chị sinh ra được gần 1 tuổi, thấy con có những biểu hiện bất thường nên đưa con đi khám thì bác sĩ cho biết con bị chậm về hệ vận động. Đến năm con được 2 tuổi mà vẫn chưa ngồi và đi được, đi khám được bác sĩ kết luận con bị bại não. Khi biết Bệnh viện Y học cổ truyền có tổ chức điều trị phục hồi chức năng cho trẻ bại não, chị đăng ký cho con điều trị. Gần 2 năm nay, không quản nắng, mưa, hàng ngày chị đều đặn cho con xuống bệnh viện chữa bệnh. Từ không biết ngồi, cổ rũ, lưng yếu, qua quá trình tập luyện phục hồi chức năng, hiện cháu đã đi được đoạn ngắn mà không cần mẹ dắt, nhận biết được màu sắc, bập bẹ gọi mẹ.
Đồng cảnh ngộ, anh Phạm Thế Anh (trú tại huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk) tâm sự, con trai anh bị sinh non ở Bệnh viện Từ Dũ. Sau đó chuyển sang Bệnh viện Nhi Đồng 1, được bác sĩ cho biết cháu bị teo não kèm theo động kinh. Một tuổi mà con chỉ nằm im, không ngóc đầu lên được. Hàng ngày gia đình vẫn đều đặn đưa con đến điều trị phục hồi chức năng, được các bác sĩ áp dụng bài tập phục hồi rối loạn vận động, giảm co cứng… thấy con tiến triển tốt nên gia đình rất hy vọng.
Y học nhìn nhận các phương pháp tập phục hồi chức năng rất phù hợp cho điều trị trẻ bại não. Hiện nay, Bệnh viện Y học cổ truyền đang triển khai mô hình khám và điều trị can thiệp sớm trẻ bại não. Tại Khoa Phục hồi chức năng, đang điều trị nội trú cho 20 cháu có độ tuổi từ 1 - 6 tuổi. Các phương pháp can thiệp gồm, vận động trị liệu nhằm tạo thuận cho trẻ ở các tư thế nếu trẻ chưa biết lật, lẫy, kiểm soát cổ, tập ngồi, đứng và đi; Hoạt động trị liệu sẽ hướng dẫn kỹ năng cầm, nắm, xếp các đồ vật; Ngôn ngữ trị liệu sẽ hướng dẫn phát âm những từ đơn giản và phân biệt màu sắc. Bên cạnh đó, sử dụng các liệu pháp y học cổ truyền kết hợp điều trị thuốc giúp tăng cường hệ thần kinh, giảm bớt các nguy cơ về còi xương, suy dinh dưỡng, động kinh ở nhóm trẻ này. Mỗi em bé khi đến điều trị tại đây sẽ được thăm khám, đánh giá về khả năng vận động thô, tinh, cảm thụ, tư duy, ngôn ngữ để xác định vấn đề của trẻ để có kế hoạch can thiệp, chương trình luyện tập. Mỗi trẻ có một mục tiêu, phương pháp cụ thể, đánh giá sau mỗi liệu trình can thiệp. Đồng thời, trong quá trình tập luyện linh động cho trẻ tập theo nhóm để trẻ vừa tập, vừa được chơi với bạn bè, qua đó sớm hội nhập với các bạn đồng trang lứa. Cùng với đó, Bệnh viện cũng đầu tư trang thiết bị như giày chỉnh hình, cầu thang bộ, ghế tập ngồi, ghế tập đứng, khung tập đi, dụng cụ tập tay, tranh ảnh…
Theo bác sĩ Ngô Thanh Tân, Phó trưởng Khoa Phục hồi chức năng (Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Đắk Lắk) cho biết: Bại não gây nên bởi các yếu tố nguy cơ xảy ra ở giai đoạn trước sinh, trong khi sinh và sau khi sinh cho đến 5 tuổi. Ở giai đoạn trước sinh, người mẹ mang thai bị ngộ độc thai nghén, mẹ có tiền sử bị sẩy thai trước đó, mẹ tiếp xúc với các hóa chất độc hại, bị cảm cúm vi rút…; Ở giai đoạn khi sinh như trẻ bị sinh non, đẻ bị ngạt hoặc sử dụng các can thiệp sản khoa như dùng kẹp forceps, giác hút, đẻ chỉ huy; Giai đoạn sau sinh cho đến 5 tuổi trẻ bị như nhiễm khuẩn thần kinh, sốt cao co giật, suy hô hấp nặng, bị vàng da nhân não…
Khả năng phục hồi của trẻ bại não dù nặng hay nhẹ, ở bất kì thể nào đều phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm trẻ được can thiệp sớm hay muộn. Trường hợp tổn thương nhẹ, can thiệp sớm sẽ giúp trẻ phát triển thuận lợi, hạn chế bớt nhứng khó khăn cho cuộc sống sau này. Nếu phát hiện và can thiệp muộn thì trẻ sẽ mất đi cơ hội vì ở trẻ đã hình thành phản xạ bệnh lý. Vì vậy, phát hiện sớm trẻ bại não thông qua một số biểu hiện như: khi đẻ ra không khóc hoặc khóc yếu, tím tái; sau sinh thường mềm nhũn, không vận động, đầu rũ xuống, khó bế ẵm, tắm rửa, thay quẩn áo cho trẻ vì người cứng đờ, chậm biết giữ đầu cổ, chậm biết lẫy, ngồi, bò… có khuyết điểm về sử dụng bàn tay trong cầm nắm và thực hiện các hoạt động, không nhận biết mẹ hoặc những người thân, chậm kỹ năng giao tiếp sớm và các biểu hiện khác như lắc mắt, sụp mí, giảm khả năng nhìn, nghe kém, méo miệng…, bác sĩ Tân nhấn mạnh.
Phát hiện và can thiệp phục hồi chức năng sớm đối với trẻ bại não đóng vai trò quyết định về khả năng phục hồi của trẻ. Trong quá trình điều trị cần sự đồng thuận, phối hợp của gia đình, người chăm sóc trẻ với bệnh viện nhằm giúp cho trẻ nhanh hồi phục, giảm sự lệ thuộc của trẻ vào người khác. Trẻ bại não nếu được can thiệp phục hồi chức năng sớm và đúng cách hoàn toàn có cơ hội hòa nhập cộng đồng. Vì vậy, các gia đình hãy kiên trì chăm sóc, điều trị, yêu thương, tin tưởng vào khả năng phục hồi của các con.
Bài: Võ Quỳnh, ảnh; Quang Nhật
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác