SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Không chủ quan khi trẻ bị viêm amidan

29/07/2025 03:20

Viêm amidan là bệnh lý đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường. Tuy nhiên, do có những biểu hiện giống cảm cúm thông thường như đau họng, sốt nhẹ…, nhiều phụ huynh thường chủ quan, tự điều trị tại nhà bằng mẹo dân gian hoặc thuốc không kê đơn, trong đó có kháng sinh. Hậu quả là không ít trường hợp trẻ nhập viện khi bệnh đã chuyển nặng, có nguy cơ biến chứng áp xe quanh amidan, viêm tai giữa, viêm xoang, thậm chí ảnh hưởng đến hô hấp và sức khỏe của trẻ.

Chị V.T.P (trú tại phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, con trai 9 tuổi bị đau họng, nuốt khó, sốt nhẹ. Nghĩ con chỉ bị cảm lạnh, chị tự mua thuốc điều trị đau họng cho con uống và ngậm chanh mật ong tại nhà. Sau vài ngày, con chị vẫn không hết sốt lại kèm theo triệu chứng nuốt khó, nổi hạch hai bên họng. Đưa con đi khám, bác sĩ chẩn đoán con chị bị viêm amidan cấp có mủ, nguy cơ biến chứng áp xe quanh amidan cần nhập viện điều trị dài ngày. Không riêng gì trường hợp này, tại Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên và Bệnh viện Đa khoa Tp Buôn Ma Thuột, các bác sĩ tiếp nhận hàng chục trẻ vị viêm amidan, viêm họng cấp mỗi tuần. Đa số phụ huynh đều tự điều trị tại nhà vài ngày trước khi đưa trẻ đến khám, dẫn đến việc điều trị phức tạp, tốn kém chi phí điều trị và kéo dài thời gian hồi phục của trẻ.

Theo tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Thúy Minh – Trưởng khoa Nhi tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên: Triệu chứng thường gặp của viêm họng là đau rát cổ họng, nuốt đau, ho khan hoặc ho có đờm, sốt, khàn tiếng, hơi thở có mùi… Một số trường hợp có thể nổi hạch cổ, chán ăn, mệt mỏi. Một trong những sai lầm phổ biến hiện nay là phụ huynh đánh giá mức độ bệnh thông qua các biểu hiện như ho nhiều hay ít, sốt cao hay thấp, từ đó tự quyết định có nên dùng kháng sinh hay không. Việc lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh không kê đơn có thể gây kháng thuốc, rối loạn tiêu hóa và che lấp triệu chứng bệnh. Ngay cả với những trường hợp viêm họng, viêm amidan do vi khuẩn, không phải lúc nào cũng cần dùng kháng sinh. Cơ thể trẻ có cơ chế tự điều chỉnh và tự tạo ra kháng thể để bảo vệ, đó là lý do amidan và các hạch bạch huyết quanh họng sưng lên khi bị viêm. Việc dùng kháng sinh chỉ thực sự cần thiết khi cơ thể không đủ sức chống chọi, ví dụ như khi sốt cao liên tục, có bằng chứng tổn thương rõ, xét nghiệm viêm tăng cao…

Không chủ quan khi trẻ bị viêm họng.

Bên cạnh đó, viêm họng hạt thường bị xem là biến chứng của viêm họng nhưng thực chất là phản ứng bảo vệ mạnh mẽ của hệ miễn dịch, không phải biểu hiện của bệnh nặng. Khi niêm mạc họng bị viêm kéo dài do vi khuẩn, virus, các hạt lympho nằm ở thành sau họng sẽ tăng cường hoạt động, phì đại để chống lại tác nhân gây bệnh. Các hạch bạch huyết vùng cổ vốn là “trạm kiểm soát” miễn dịch sẽ sưng to lên như một phần của phản ứng phòng vệ, có thể sờ thấy hạch ở hai bên cổ, dưới cằm hoặc sau tai, kèm theo cảm giác đau khi nuốt hoặc khi ấn vào. Đây là cơ chế tự vệ tự nhiên của cơ thể, giúp bao vây và tiêu diệt vi sinh vật xâm nhập qua đường hô hấp. Nếu hệ miễn dịch đủ khỏe, cơ thể có thể tự kiểm soát và làm lành vùng viêm mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, khi sức đề kháng suy yếu, có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc bội nhiễm, bác sĩ sẽ đánh giá và quyết định hướng điều trị phù hợp. Đặc biệt, hơn 70% trường hợp viêm họng là do virus hoặc vi khuẩn đã thường trú sẵn trong cơ thể, chỉ chờ gặp điều kiện thuận lợi như thời tiết thay đổi, cơ thể mệt mỏi, thiếu ngủ, dinh dưỡng kém… sẽ bùng phát gây bệnh.

Bác sĩ Minh khuyến cáo, điều quan trọng nhất trong phòng và điều trị viêm amidan ở trẻ là nâng cao ý thức chủ động của phụ huynh bằng cách giữ ấm vùng cổ, họng tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh đường hô hấp, giữ gìn vệ sinh tay miệng và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng. Không lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Việc dùng thuốc phải có chỉ định cụ thể từ bác sĩ sau khi khám lâm sàng. Tránh tự ý điều trị bằng mẹo dân gian hoặc kéo dài thời gian tự theo dõi tại nhà. Tuân thủ điều trị khi đã được chẩn đoán: dùng thuốc đủ liều, đủ ngày, đúng cách; tái khám đúng hẹn; không ngưng thuốc giữa chừng khi thấy trẻ bớt triệu chứng.

Viêm amidan ở trẻ không thể xem nhẹ. Đánh giá đúng, điều trị kịp thời và phòng bệnh chủ động là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ. Việc lạm dụng thuốc, chủ quan trước những triệu chứng tưởng như đơn giản có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều rủi ro đáng tiếc, bác sĩ Minh nhấn mạnh./.

Bài: Thu Phượng; ảnh: Bảo Trọng