SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Nâng cao ý thức người hút thuốc lá nơi công cộng

20/12/2025 10:17

Mặc dù Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được ban hành và có hiệu lực hơn 10 năm nay nhưng tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều quán cà phê, quán ăn, khu vui chơi hay thậm chí trong các không gian kín đông người. Thực tế này cho thấy nhiều người hút thuốc và cả chủ cơ sở kinh doanh vẫn chưa thực sự quan tâm đúng mức đến việc chấp hành các quy định của pháp luật, cũng như quyền được bảo vệ sức khỏe của cộng đồng.

Theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 và Nghị định 117/2020/NĐ-CP, hành vi hút thuốc lá tại những địa điểm có quy định cấm hút thuốc là vi phạm pháp luật. Người vi phạm có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đến 500.000 đồng. Đây là mức xử phạt nhằm răn đe, bảo vệ quyền được hít thở không khí trong lành của cộng đồng, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và người không hút thuốc. Tuy nhiên, thực tế, không ít vẫn thản nhiên hút thuốc lá bất chấp sự khó chịu của người xung quanh. Khi được nhắc nhở, nhiều người cho rằng “chỉ hút một chút”, “không ảnh hưởng ai” hoặc viện lý do chưa thấy lực lượng chức năng kiểm tra, xử phạt nên chủ quan, coi nhẹ quy định.

Chị N.T.M.T, hành khách đi xe tại Bến xe phía Bắc, tỉnh Đắk Lắk, cho biết: Tôi biết tại các nơi công cộng như bệnh viện, trường học, nhà xe... đều bị cấm hút thuốc lá. Tuy nhiên, nhiều hành khách khi tới bến xe vẫn vô tư hút thuốc khiến tôi và những người xung quanh bị ảnh hưởng rất nhiều. Mặc dù rất khó chịu nhưng chị T. cho biết nhiều người vẫn e ngại va chạm nên chỉ có thể tránh đi chỗ khác, trong khi đây vốn là không gian chung cần được đảm bảo an toàn và trong lành cho tất cả mọi người.

Không chỉ tại các bến xe, tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng còn diễn ra ở nhiều quán cà phê, quán ăn, khu vui chơi giải trí. Một số chủ cơ sở kinh doanh thừa nhận họ biết quy định cấm hút thuốc nhưng không kiên quyết nhắc nhở khách vì lo ảnh hưởng đến việc buôn bán. Việc thiếu biển báo cấm hút thuốc hoặc có nhưng mang tính hình thức cũng khiến nhiều người hút thuốc dễ dàng phớt lờ quy định. Anh T.V.T – Chủ quán cà phê tại phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Tôi có nắm được quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, tuy nhiên khách đến quán đa phần là người quen. Nếu nhắc nhở nhiều quá thì sợ mất khách, ảnh hưởng đến việc kinh doanh. Hơn nữa, cũng ít khi thấy lực lượng chức năng kiểm tra, xử phạt nên việc thực hiện chưa thật sự nghiêm”.

Hút thuốc nơi công cộng hay đông người sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến những người xung quanh.

Thực tế, Luật phòng, chống tác hại thuốc lá đã quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu, người quản lý địa điểm công cộng trong việc tổ chức thực hiện môi trường không khói thuốc. Pháp luật quy định rõ, người đứng đầu hoặc người quản lý địa điểm công cộng phải treo biển cấm hút thuốc, tổ chức nhắc nhở, giám sát và ngăn chặn hành vi hút thuốc trong khu vực cấm. Nếu không thực hiện đầy đủ trách nhiệm này, chủ cơ sở có thể bị phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng. Trường hợp bố trí khu vực hút thuốc không đúng quy định, mức phạt có thể lên đến 10 triệu đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, việc kiểm tra và xử lý vi phạm vẫn chưa được thực hiện thường xuyên, khiến tính răn đe của pháp luật chưa cao.

Tình trạng này cho thấy, Luật phòng, chống tác hại thuốc lá ra đời và các chế tài xử phạt đã có, tuy nhiên, ý thức chấp hành của người hút thuốc và trách nhiệm của chủ cơ sở vẫn đóng vai trò quan trọng. Nhiều người hút thuốc vẫn coi thường quy định, trong khi một số chủ quán, cơ sở dịch vụ chưa kiên quyết nhắc nhở khách. Sự chủ quan, e ngại mất khách hoặc thiếu thông tin về chế tài khiến các quy định pháp luật khó phát huy hiệu quả, nhất là đối với các vi phạm về hút thuốc lá nơi công cộng. Bác sĩ Lê Phúc – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, cho rằng: Hút thuốc nơi công cộng không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người xung quanh, đặc biệt là trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ mang thai. Việc tôn trọng không gian chung, tuân thủ quy định cấm hút thuốc là biểu hiện của nếp sống văn minh, có trách nhiệm với cộng đồng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay hành động hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra phố biến, do ý thức của người hút thuốc cũng như sự quản lý, giám sát chưa thực sự nghiêm túc từ phía các cơ sở kinh doanh. Ở góc độ cơ quan chức năng, việc kiểm tra, xử phạt hành vi hút thuốc nơi công cộng hiện vẫn chưa được thực hiện thường xuyên và đồng bộ. bên cạnh đó, do hành vi hút thuốc diễn ra nhanh, khó phát hiện, trong khi ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế. Chính điều này khiến quy định cấm hút thuốc dù đã có nhưng chưa phát huy được hiệu quả như mong muốn.

Bác sĩ Lê Phúc nhấn mạnh, để hạn chế tình trạng này, cần tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, đồng thời nâng cao trách nhiệm của các chủ cơ sở trong việc nhắc nhở và giám sát khách hàng. Cơ quan chức năng cũng phải kiểm tra định kỳ, xử lý nghiêm vi phạm, đảm bảo tính răn đe và nâng cao nhận thức cộng đồng. “Chỉ khi cả người hút thuốc, chủ cơ sở và cơ quan chức năng cùng phối hợp, ý thức và hành vi trong môi trường công cộng mới thay đổi. Không gian công cộng không khói thuốc không chỉ bảo vệ sức khỏe của cộng đồng, mà còn thể hiện văn hóa ứng xử văn minh, trách nhiệm xã hội của mỗi cá nhân và tổ chức”, bác sĩ Lê Phúc nhấn mạnh.

Hút thuốc lá nơi công cộng không còn là hành vi “bình thường”, mà sẽ bị nhìn nhận là vi phạm pháp luật và thiếu ý thức xã hội chỉ khi mỗi cá nhân và tổ chức cùng chung tay thực hiện, quyền được sống trong không khí sạch, an toàn và lành mạnh mới thực sự được đảm bảo, đưa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đi vào cuộc sống một cách hiệu quả./.

Mai Lê