06/11/2023 04:36
Trong các bệnh truyền nhiễm, bệnh dại có tỷ lệ tử vong cao nhất gần như 100% khi đã lên cơn dại. Hiện bệnh dại chưa có thuốc chữa, biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất vẫn là tiêm vắc xin phòng bệnh không chỉ đối với những trường hợp đã bị chó, mèo cào, cắn mà ngay cả khi chưa bị chó, mèo cào, cắn nhưng thường xuyên tiếp xúc và có nguy cơ cao thì cũng cần chủ động tiêm vắc xin dự phòng để phòng bệnh.
Theo hướng dẫn giám sát, phòng chống bệnh dại trên người do Bộ Y tế ban hành, người có nguy cơ cao mắc bệnh dại là những người thường xuyên tiếp xúc với động vật, như: bác sĩ thú y, người làm nghề giết mổ chó, người chăn nuôi động vật hoang dại, trẻ em hay tiếp xúc với chó, mèo, người dân, nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với vi rút dại và những người đi du lịch đến các khu vực lưu hành bệnh dại.
Các chuyên gia bệnh truyền nhiễm cho biết: Bệnh dại có quá trình ủ bệnh rất phức tạp, có thể chỉ trong vòng từ 7 đến 10 ngày nhưng cũng có thể kéo dài trên 1 năm, phụ thuộc vào mức độ nặng, nhẹ và vị trí vết cắn của động vật. Điều này dẫn đến tình trạng khó kiểm soát, khó theo dõi và điều trị sau khi bị chó mèo cào, cắn. Trong các trường hợp vết cắn nặng, nhiều vết cắn hoặc vết cắn ở vị trí gần thần kinh trung ương, như: đầu, mặt, cổ, đầu chi, bộ phận sinh dục …thì vi rút dại phát tác rất nhanh. Nếu không được xử trí vết thương đúng cách, tiêm huyết thanh và vắc xin kịp thời, người bị chó, mèo cào, cắn sẽ tử vong trong thời gian ngắn. Hiện nhiều người vẫn còn quan niệm tiêm vắc xin bệnh dại nóng, ảnh hưởng đến sức khỏe, như: còi cọc, khô người, mất trí nhớ, kém thông minh... nên chủ quan, không tiêm phòng bệnh dại ngay khi bị động vật cắn, do đó, những trường hợp nguy cơ cao mắc bệnh dại tiêm chủ động dự phòng rất ít.
Chị T.V.L (phường Tự An, thành phố Buôn Ma Thuột), có người nhà làm việc tại Trung tâm tiêm chủng nên chị đã được giải thích rõ về lợi ích của việc tiêm vắc xin dự phòng bệnh dại. Chị L cho hay: “Hai cháu nhỏ nhà tôi rất thích chó, mèo và thường xuyên chơi đùa với chó nên tôi rất lo sợ, nhỡ chó cào cắn vào da các con mà mình không để ý thì nhiều khi mắc bệnh dại cũng không biết. Lúc đầu, tôi rất phân vân không biết có nên tiêm ngừa vắc xin dại cho các con không vì sợ các tác dụng phụ sau tiêm. Tuy nhiên, sau khi được người nhà giải thích, phân tích kỹ, tôi biết được lợi ích của việc tiêm vắc xin dự phòng nên đã mạnh dạn đưa 2 con đi tiêm. Bây giờ tôi không còn lo lắng mỗi khi các con tiếp xúc với chó mèo như trước”.
|
Một trường hợp tiêm vắc xin phòng bệnh dại tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đắk Lắk.
|
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), việc tiêm vắc xin dự phòng bệnh dại có nhiều lợi ích và khuyến cáo cho các trường hợp có nguy cơ phơi nhiễm dại cao. Dự phòng bệnh dại trước phơi nhiễm là an toàn và tạo miễn dịch tốt, đặc biệt đối với những người tiếp cận dự phòng sau phơi nhiễm bị hạn chế do thiếu huyết thanh phòng dại hoặc vắc xin. Bốn nhóm được khuyến cáo tiêm dự phòng dại trước phơi nhiễm gồm: những khu dân cư lưu hành bệnh dại, ít được tiếp cận kịp thời và đầy đủ với điều trị sau phơi nhiễm; cá nhân thường xuyên tiếp xúc với động vật có nguy cơ cao lây nhiễm: nhân viên phòng thí nghiệm, bác sĩ thú y, người xử lý động vật, kiểm lâm,…; người di chuyển đến các khu vực có nguy cơ cao mắc bệnh dại; trẻ em sống hoặc đến thăm các khu vực xa xôi, có nguy cơ cao (khi chơi với động vật, trẻ em có thể bị các vết cắn hoặc vết xước nghiêm trọng mà có thể không báo với cha mẹ hoặc người thân).
Cụ thể, vắc xin dự phòng trước phơi nhiễm dại chỉ cần tiêm 3 mũi, hoàn toàn linh động về mặt thời gian. Khi chẳng may bị chó, mèo cào, cắn, lịch tiêm sẽ đơn giản hơn, chỉ cần tiêm 2 mũi vắc xin mà không cần phải tiêm huyết thanh kháng dại kể cả khi vết thương nặng, vị trí cắn gần với thần kinh trung ương hoặc nơi tập trung nhiều dây thần kinh. Trong khi đó, nếu không tiêm phòng dại trước khi bị chó, mèo cào, cắn thì cần phải tiêm 5 mũi với thời gian khắt khe trong một tháng, đặc biệt là trường hợp bị vết thương nặng, vị trí trọng yếu thì cần phải tiêm huyết thanh, ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và lịch sinh hoạt cũng như phải chịu đựng đau đớn hơn và nhiều tác dụng phụ hơn. Đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, không phải lúc nào huyết thanh kháng dại và vắc xin dại cũng luôn sẵn sàng, có những thời điểm khan hiếm khiến người dân bị động vật cắn rất hoang mang, lo sợ. Đối với trẻ em, việc tiêm ngừa dại trước phơi nhiễm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì trẻ em thường không để ý đến những vết thương do động vật gây ra trong quá trình đùa với thú cưng bị xây xát và có thể trẻ quên mất việc cần thông báo cho bố mẹ biết, trừ trường hợp nặng. Hơn nữa, trẻ em có cơ thể thấp nên khi bị chó cắn thường sẽ bị ở đầu, mặt, cổ nhiều hơn là người lớn, đó cũng là nguyên nhân khiến vi rút dại di chuyển nhanh hơn lên hệ thần kinh trung ương và gây bệnh nhanh.
Trước lo ngại vắc xin phòng bệnh dại có tác dụng phụ, ảnh hưởng hệ thần kinh, gây mất trí nhớ, bác sĩ Lê Xuân Tùng, Khoa khám, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk khẳng định: hiện nay vắc xin phòng dại đã được sản xuất bởi công nghệ hiện đại, không chứa các tế bào thần kinh nên không gây hại và không ảnh hưởng đến sức khỏe hay trí nhớ của người dùng.
Các chuyên gia y tế còn cho biết, vắc xin dại thế hệ mới dùng kỹ thuật ly tâm phân đoạn, đảm bảo tạp chất ở mức thấp và tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng của WHO. Một số loại vắc xin không sử dụng chất bảo quản thimerosal (thủy ngân), do đó vắc xin dại thế hệ mới cũng giảm tối đa các tác dụng phụ tại chỗ như sưng, đau, sốt… so với vắc xin thế hệ cũ đã ngừng sử dụng. Vắc xin dại thế hệ mới an toàn và hiệu quả cao cho trẻ em và người lớn, người dân có thể chủ động tiêm dự phòng trước và tiêm ngay khi có sự cố xảy ra để kịp thời bảo vệ sức khỏe và tính mạng./.
Mỹ Hạnh
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác