SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Vai trò phụ nữ Việt Nam trong đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, bảo về đất nước

25/04/2015 12:00

Hàng nghìn năm tồn tại và phát triển của dân tộc ta đã chứng minh vai trò to lớn của phụ nữ trên nhiều bình diện - trong lịch sử , trong đời sống xã hội và gia đình, trong phát triển văn hóa... Đặc biệt từ khi Đảng ta ra đời, vai trò của phụ nữ có bước phát triển vượt bậc cả về nhận thức của xã hội và đóng góp to lớn của chị em trong tiến trình cách mạng. Bác Hồ sau bao năm bôn ba hải ngoại đã tìm thấy cho dân tộc con đường “muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”. Đảng ta ra đời đã vạch ra con đường cách mạng trong cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng là đánh đổ đế quốc thực dân Pháp và phong kiến tay sai làm cho nước ta hoàn toàn độc lập, đem lại ruộng đất cho dân cày, đưa nước ta tiến lên chủ nghĩa xã hội nhằm đem lại tự do, hạnh phúc thật sự cho toàn dân. Đó là con đường cách mạng đúng đắn và triệt để nhất, nhưng cũng là quá trình khó khăn, gian khổ, phức tạp và lâu dài. Đây là “cuộc chiến đấu khổng lồ”. “Để giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân”. Trong đó có phụ nữ là sức mạnh của cả nửa dân tộc.

Hưởng ứng lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”,

người phụ nữ lao vào cuộc chiến đấu thần thánh của dân tộc. Ảnh tư liệu: Bảo Châu

Ngày 3-2-1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Ngay từ đầu Đảng đã đánh giá đúng vai trò, vị trí và khả năng cách mạng của phụ nữ: “Lực lượng phụ nữ là một lực lượng rất trọng yếu. Nếu quảng đại quần chúng phụ nữ không tham gia vào những cuộc đấu tranh cách mạng thì cách mạng không thể thắng lợi được”. Những nhận thức về vai trò to lớn, có ý nghĩa quyết định thành bại đối với cách mạng của phụ nữ từ Bác Hồ, Đảng ta đã được tuyên truyền sâu rộng trong các lực lượng cách mạng, thành nhận thức chung của xã hội, là bước nhận thức vượt bậc ở nước ta về vai trò của phụ nữ. Để tuyên truyền giác ngộ toàn dân đứng dậy làm cách mạng, đánh đổ thực dân đế quốc và phong kiến tay sai giành lại nền độc lập cho dân tộc, Bác Hồ đã khẳng định “cách mệnh cũng phải có nữ giới tham gia mới thành công”, “đàn bà trẻ con cũng giúp làm việc cách mệnh được nhiều”. Và Người kêu gọi “Chị em cả trẻ đến già - Cùng nhau đoàn kết đặng mà đấu tranh”.

Được nhận thức mới khích lệ, lại được Đảng, Bác Hồ lãnh đạo, phụ nữ nước ta từ trong đấu tranh giành độc lập dân tôc tới nay đã thể hiện vai trò không thể thiếu được của mình và ngày càng đóng góp to lớn vào tiến trình cách mạng của dân tộc. Ngay từ năm 1927 - 1930, hưởng ứng lời kêu gọi của Bác Hồ, phụ nữ trên cả nước đã tham gia “Thanh niên - tổ chức tiền thân của Đảng, tiêu biểu như các chị Hoàng Thị ái, Nguyễn Thị Minh Lãng, Thái Thị Bôi, Nguyễn Thị Nhỏ... Và đã tham gia hoạt động cách mạng từ , như rất sớm như chị Nguyễn Thị Minh Khai, Tôn Thị Quế, Nguyễn Thị Xân…

Cuộc bãi công đầu tiên mở đầu cao trào cách mạng 1930 - 1931 của 3.000 công nhân đồn điền cao su Phú Riềng, đúng ngày Đảng ta ra đời (3-2-1930) đã có 300 phụ nữ tham gia. Cuộc biểu tình thị uy đầu tiên diễn ra ban ngày ở Mỹ Tho ngày 1-5- 1930 có hàng nghìn phụ nữ tham gia dưới sự lãnh đạo của chị Nguyễn Thị Thập. Trong thời kỳ Xô Viết Nghệ Tĩnh - đỉnh cao của cao trào cách mạng 1930 - 1931 đã xuất hiện nhiều tấm gương chiến đấu dũng cảm của rất nhiều phụ nữ. Năm 1935, tại Đại hội quốc tế Cộng sản lần thứ VII ở Matxcơva, một đại biểu của Đảng ta - nữ đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai đã nối cách mạng nước ta với cách mạng trên thế giới bằng tham luận nói rõ vai trò của phụ nữ Đông Dương nói chung, phụ nữ Việt Nam nói riêng trong cuộc đấu tranh chống đế quốc và đấu tranh cho hòa bình. Đồng chí khẳng định với các Đảng Cộng sản trên thế giới: “Chúng tôi sẽ gắng sức để làm cho phụ nữ lao động Đông Dương thực sự là chiến sĩ bảo vệ hòa bình”.

Trong quá trình đấu tranh tiến tới giành chính quyền về tay nhân dân, nhiều hình thức tập hợp phụ nữ như phụ nữ dân chủ, phụ nữ phản đế, phụ nữ giải phóng được thành lập đã tập hợp đông đảo chị em và là những tổ chức thể hiện sinh động vai trò to lớn của phụ nữ. Trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ (23-11-1940) lại xuất hiện nhiều nữ chỉ huy xuất sắc như chị Nguyễn Thị Bảy, Nguyễn Thị Hồng, Nguyễn Thị Thử... Và tấm gương sáng chói mãi trong lịch sử cách mạng Việt Nam là tấm gương của người Xứ ủy viên Nam Kỳ, Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Nguyễn Thị Minh Khai. Trong khởi nghĩa Nam Kỳ, chị bị địch bắt, hai lần địch kết án tử hình, hai án chung thân không làm chị nao núng, chị vẫn bình tĩnh, hiên ngang ngẩng cao đầu trước cái chết và làm cho quân thù phải run sợ.

Trong Cách mạng tháng Tám, lần đầu tiên từ khi có Đảng thấy được đội quân phụ nữ hùng mạnh đến mức nào. Cùng với nhân dân cả nước, các chị đứng dậy phá kho thóc của địch và cướp chính quyền. Nếu ở Bắc có chị Hà Thị Quế lãnh đạo cướp chính quyền ở Bắc Giang, chị Trương Thị Mỹ lãnh đạo cướp chính quyền ở Hoài Đức - Hà Đông thì ở Nam ta thấy chị Nguyễn Thị Định dẫn đầu đội quân cướp chính quyền ở thị xã Bến Tre, chị Phan Thị Nể, Phó ban khởi nghĩa cướp chính quyền ở Hội An... Ngay sau cách mạng, 2 triệu chị em đã thanh toán được nạn mù chữ; động viên chồng con tòng quân giết giặc, bản thân chị em cũng tòng quân, tham gia du kích, nuôi quân, chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ. Khi dân tộc ta đi vào kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, phụ nữ nước ta là lực lượng to lớn thực hiện vừa kháng chiến vừa kiến quốc, tích cực hướng ứng “Tuần lễ vàng”, hăng hái tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, xây “đời sống mới”. Có chính quyền, chị em tích cực tham gia củng cố chính quyền cách mạng của nhân dân. 48% tổng số cử tri đi bầu Quốc hội đầu tiên (6-1-1946) là phụ nữ, và có 10 đại biểu nữ đã trúng cử vào Quốc hội khóa I.

Trong khách chiến chống thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta sau cách mạng tháng tám, có phong trào nữ du kích Hoàng Ngân ở Hưng Yên làm nức lòng toàn dân và là nỗi kinh hoàng đối với quân địch. Phong trào chống Pháp và chống Mỹ đã xuất hiện nhiều nữ anh hùng và những tấm gương tiêu biểu như Võ Thị Sáu, Mạc Thị Bưởi, Nguyễn Thị Chiên, Nguyễn Thị Lét, Tạ Thị Kiều, Kan Lịch, Lê Thị Hồng Gấm, Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Bình... Mười cô gái của tiểu đội nữ anh hùng ở ngã ba Đồng Lộc. và còn rất nhiều, biết bao những tấm gương anh hùng liệt nữ đã hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đổi mới đất nước hiện nay đã minh chứng cho vai trò to lớn, thông minh, sáng tạo của phụ nữ nước ta. Phụ nữ tham gia các cơ quan lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ngày càng nhiều ở tất cả các cấp. Quốc hội nước ta là nước đứng đầu châu á về số lượng đại biểu nữ tham gia. Ở bất kỳ vị trí nào, phụ nữ đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, trung thực, thẳng thắn, khiêm tốn, có khả năng thuyết phục. Phụ nữ Việt Nam thật xứng đáng với danh hiệu: “anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”, và là một lực lượng đông đảo đi đầu phấn đấu cho mục tiêu hiện nay của cách mạng nước ta là xây dựng một nước Việt Nam: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lần đầu tiên cuộc đấu tranh cho nam nữ bình quyền và giải phóng phụ nữ được thực hiện triệt để tạo điều kiện để phụ nữ nước ta phát huy vai trò to lớn không chỉ trong cách mạng, trong kháng chiến mà cả trong xây dựng đất nước.

Phụ nữ có nhiều sáng tạo và góc nhìn mở rộng hơn nam giới trong các vấn đề nhạy cảm

của lực lượng cán bộ, nhân lực nữ giới, điều đó sẽ phát huy được sức mạnh của một nửa

nguồn nhân lực lao động của xã hội.

Việt nam đã đạt được những tiến bộ rất đáng khích lệ trong bình đẳng giới như tỉ lệ đi học của trẻ em gái và tỉ lệ của lao động nữ trong lực lượng lao động rất cao. Cuối năm 2013 chúng ta có một tin vui là phụ nữ Việt nam ngày càng nắm nhiều vị trí lãnh đạo trong các doanh nghiệp, tỷ lệ nữ trong hội đồng quản trị tại các doanh nghiệp Việt Nam là 30% trong khi tỉ lệ trung bình toàn cầu là 19%. Tỉ lệ đảng viên nữ trong Đảng Cộng sản Việt Nam cũng tăng từ 25% năm 2005 lên 30% năm 2010. Tuy vậy, xét chung về vai trò của phụ nữ trên các cương vị lãnh đạo thì còn nhiều việc cần làm để nâng cao vị trí, vai trò của người phụ nữ Việt Nam trong giai đoạn cách mạng xây dựng và bảo vể đất nước ngày nay. Chúng ta cần nâng cao tỷ lệ nữ trong Quốc hội hơn nữa, phát huy thế mạnh để đưa thêm phụ nữ vào giữ vị trí đứng đầu các ủy ban của Quốc hội hơn hiện nay. Tăng số lượng phụ nữ trong các cơ quan quan trọng nhất của Đảng như Bộ Chính chị, Ban chấp hành trung ương và Ban bí thư (hiện chỉ có 2 nữ trong số 16 ủy viên Bộ Chính trị). Với tỉ lệ lãnh đạo nữ khá thấp hiện nay: Tỷ lệ lãnh đạo nữ cấp phòng là 11%, cấp sở là 5% và cấp bộ là 3% (UNDP, 2012), thì chúng ta còn nhiều việc phải làm để chú trọng đào tạo cán bộ nữ có năng lực, trình độ và có hoài bão, ý thức cầu tiến để tuyển chọn vào các vị trí trọng yếu trong cơ quan lãnh đạo Đảng, bộ máy quản lý Nhà nước và quản lý nền kinh tế, xã hội.

Lãnh đạo cần được lựa chọn từ tất cả các người tài trong nước - cả nam và nữ, khoảng một nửa dân số Việt Nam là nữ, vì vậy nếu chỉ giới hạn dành các vị trí lãnh đạo cho nam giới thì chúng ta đang tự hạn chế nguồn lãnh đạo tiềm năng của chính mình. Thực tế nhiều lãnh đạo nữ đã thể hiện vai trò quan trọng và thành công trên nhiều lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội và quản lý Nhà nước. Mở rộng cơ hội cho phụ nữ tham gia các vị trí lãnh đạo sẽ tăng cường được năng lực lãnh đạo phục vụ sự phát triển của đất nước. Phụ nữ có nhiều sáng tạo và góc nhìn mở rộng hơn nam giới trong các vấn đề nhạy cảm của lực lượng cán bộ, nhân lực nữ giới, điều đó sẽ phát huy được sức mạnh của một nửa nguồn nhân lực lao động của xã hội. Thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo và quá trình hoạch định chính sách sẽ giúp thể hiện nhiều quan điểm và cách nhìn nhận vấn đề khác nhau khi ra quyết định, khi đó các quyết định và chính sách cũng mang tính toàn diện hơn và phù hợp hơn, đặc biệt là với những chính sách có ảnh hưởng tới phụ nữ.

Mặc dù các vấn đề nêu trên đều có vẻ rất thú vị, vì vậy cần có sự thu hút, quan tâm nhiều hơn nữa của mọi cấp mọi ngành và mọi lĩnh vực xã hội, chính sự quan tâm của toàn xã hội đối với vai trò và sự phát triển của phụ nữ sẽ tạo tiền đề, ý thức cầu tiến và quyết tâm thể hiện bản lĩnh cho người phụ nữ Việt Nam vươn lên. Bước đi đầu tiên để tích cực tăng cường vai trò của phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo là xây dựng sự đồng thuận cao hơn về tầm quan trọng của vấn đề này như là một chủ đề, nhân tố phát triển của toàn xã hội. Trách nhiệm này không chỉ của Đảng, Nhà nước và Chính phủ, mà còn của tất cả các tầng lớp xã hội, những người đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các nữ lãnh đạo xuất sắc thông qua việc khuyến khích thế hệ trẻ, nữ cũng như nam, nhận thức và thể hiện được tiềm năng lãnh đạo của chính mình và tạo cơ hội cho tuổi trẻ thực hiện ước mơ, hoài bão. Đất nước Việt Nam cần các lãnh đạo tốt – cả nam và nữ, nhất là thời kỳ đổi mới trong giai đoạn cách mạng xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay.

Bài: Hoàng Đức - Ảnh: Bảo Châu