26/08/2015 12:00
Cuộc sống với nhiều áp lực, lo âu và căng thẳng đã khiến cho sức khỏe của nhiều người bị ảnh hưởng nặng nề. Đặc biệt, những môi trường tâm lý xã hội không thuận lợi có thể tác động mạnh gây tổn thương về tinh thần, hoặc những biến đổi sinh học phức tạp có thể gây các bệnh lý về não, gọi chung là tâm thần, là một trong những tình trạng phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh tâm thần có thể chữa khỏi và thuyên giảm tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trong chuyên mục này, bác sĩ CKI Trần Văn Thành- Giám đốc Trung tâm pháp y tâm thần khu vực Tây Nguyên sẽ cung cấp một số thông tin về bệnh tâm thần và cách phòng tránh.
Câu 1: Thưa bác sĩ, Từ lâu, nhiều người đã coi bệnh tâm thần như là một căn bệnh nan y, thậm chí có người còn cho là “bệnh do ma quỷ gây ra”, vậy trên thực tế, bệnh tâm thần phát sinh do những nguyên nhân nào?
Trả lời:
Nguyên nhân của bệnh Tâm thần.
- Có sự thay đổi trong cấu trúc hoạt chất hóa học trong bộ não.
- Yếu tố hoàn cảnh: hoàn cảnh của gia đình, cá nhân, các biến cố, bị lạm dụng, căng thẳng trong cuộc sống dẫn đến phát sinh bệnh tâm thần.
- Yếu tố sinh hóa: có thể do toàn bộ hoặc một phần do di truyền.
- Lạm dụng rượu, chất ma túy, dược liệu có thể làm biến đổi chất hóa học trong não bộ làm người ta dễ bị bệnh tâm thần.
Câu 2: Thưa bác sĩ, còn có nhiều người quan niệm “ đời cha ăn mặn, đời con khát nước”, có thể hiểu là bệnh tâm thần cũng có yếu tố từ nguồn gốc gia đình? Vậy theo nghiên cứu khoa học thì bệnh tâm thần có di truyền hay không?
Trả lời :
Di truyền là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh lý tâm thần: Nếu bố hoặc mẹ bị thì tỷ lệ con mắc bệnh là 12%. Nếu cả bố mẹ đều bị bệnh thì tỷ lệ là khoảng 40%. Tuy nhiên có người bị bệnh tâm thần nhưng ông bà bố mẹ không có bệnh, hoặc bị bệnh tâm thần nhưng đến đời con không bị mà đời cháu mới bị bệnh.
Câu 3: Thưa bác sĩ, không phải ai mắc bệnh tâm thần cũng đều giống nhau, có người biểu hiện ở dạng này, có người biểu hiện ở dạng khác, có người bị nặng, có người bị nhẹ, vậy bệnh tâm thần có mấy loại? thường gặp là các dạng bệnh nào?
Trả lời : Bệnh tâm thần có nhiều dạng bệnh, rất phong phú.
- Loại bệnh tâm thần có hoang tưởng, có rối loạn hành vi như: tâm thần phân liệt, rối loạn cảm xúc lưỡng cực...
- Loại bệnh ảnh hưởng đến tâm lý, trạng thái: như trầm cảm, hội chứng lo âu...
- Loại bệnh tâm thần do nghiện chất: nghiện rượu, ma túy...
- Loại bệnh tâm thần do stress, sang chấn tâm lý: như rối loạn giấc ngủ, nghiện game...
Theo phân loại quốc tế về mã bệnh của tâm thần gần 1000 mã bệnh.
Câu 4: Để biết một người có phải bị mắc bệnh tâm thần hay không thì phải làm sao? Bác sĩ có thể cho biết các dấu hiệu, triệu chứng cụ thể của bệnh tâm thần để nhận biết dễ dàng?
Trả lời:
Tính chất của tâm thần phân liệt.
- Các hoang tưởng.
- Ảo giác.
- Sự thiếu mạch lạc trong yên ngủ.
- Hành vi tác phong tăng trương lực.
- Các triệu chứng âm tính như cảm xúc thờ ơ hoặc không phù hợp rõ rệt, hoặc mất ý chí.
2/5 triệu chứng ta có thể chẩn đoán tâm thần phân liệt.
Câu 5: Như vậy, bác sĩ đã cung cấp những thông tin về nguyên nhân gây bệnh tâm thần, các dạng bệnh và triệu chứng để nhận biết bệnh tâm thần, khi mắc bệnh tâm thần thì người bệnh cần phải làm gì và được điều trị như thế nào?
Trả lời : Điều trị tâm thần phân liệt: Có nhiều nghiệm pháp và liệt pháp.
- Hóa dược: là nghiệm pháp đang được áp dụng rộng rãi. Ngày nay sự phát triển vượt bậc của ngành hóa dược nên các thuốc điều trị tâm thần thế hệ mới rất nhiều ưu việt, sớm đưa bệnh nhân vào ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
- Tâm lý liệu pháp: Đây là liệu pháp mà các nước tiên tiến trên thế giới áp dụng và nay ở Việt Nam cũng được chú trọng. Vừa khoa học vừa nhân văn, phương pháp này phối hợp với nghiệm pháp hóa dược rút ngắn thời gian điều trị cho bệnh nhân.
- Nghiệm pháp phục hồi chức năng tâm thần: nhằm giúp người bệnh sớm hòa nhập với cuộc sống, với cộng đồng và xã hội. Xóa bớt ngăn cách giữa người bệnh với gia đình và xã hội.
- Ngoài ra áp dụng shock điện tâm thần để điều trị những car bệnh kháng thuốc an thần kinh.
Câu 6: Chúng ta có thể hình dung được bệnh tâm thần không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tinh thần của người bệnh mà còn ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng và xã hội, do đó, biện pháp tốt nhất là phòng tránh các nguy cơ có thể gây bệnh. Và qua đây, xin bác sĩ có thể cho biết các biện pháp phòng tránh bệnh tâm thần?
Trả lời :
Phòng bệnh tâm thần.
- Phòng chống các nguyên nhân gây tới thương tổn não: phòng chống các bệnh nhiễm trùng thần kinh (viêm não màng não), các bệnh nhiễm độc thần kinh như nhiễm độc rượu, ma túy, nhiễm độc nghề nghiệp; phòng chống tai nạn giao thông, an toàn lao động gây chấn thương sọ não.
- Hạn chế và loại trừ các sang chấn tâm lý tạo môi trường trong sạch, dạy dỗ con cái đúng phương pháp, không chiều chuộng quá nhưng không nghiêm khắc quá.
Đối với những bệnh nhân tâm thần chưa rõ nguyên nhân thì không thể đề phòng tuyệt đối mà chủ yếu phát hiện bệnh sớm, điều trị kịp thời, đề phòng biến chứng và tiến triển mạn tính. Đối với bệnh nhân tâm thần mạn tính cần điều trị tích cực thuốc men, tâm lý liệu pháp, phục hồi chức năng tâm thần, hạn chế tái phát và tiến triển xấu sa sút tâm thần.
Có thể nói, dù là ở dạng bệnh nào, một khi cơ thể, sức khỏe và tinh thần của con người không được hoàn toàn thoải mái thì đều phải cần được chăm sóc. Bệnh tâm thần cũng là một bệnh gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, do đó, biện pháp hữu hiệu nhất là mỗi người cần có một lối sống khỏe để phòng tránh các nguy cơ gây bệnh.
Bài: Minh Thu - Ảnh: Bảo Châu
Trung tâm TTGDSK Đắk Lắk
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác