SỞ Y TẾ TỈNH ĐẮK LẮK

Đắk Lắk chủ động phòng bệnh sởi trong trường học

17/09/2025 10:43

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, tính đến ngày 15/9, toàn tỉnh đã ghi nhận trên 2.700 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, 697 trường hợp dương tính với Vi rút sởi và đã có 01 trường hợp tử vong do bệnh sởi. Sởi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, không những có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng mà còn lây lan rất nhanh, dễ bùng phát thành dịch trong môi trường tập trung đông người như ở các trường học nếu không được phòng ngừa kịp thời.

Tại tỉnh Đắk Lắk, trong nhiều năm qua do ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu nên dịch bệnh truyền nhiễm có nhiều diễn biến phức tạp và có nguy cơ bùng phát cao, trong đó có bệnh sởi. Đặc biệt, khi thời tiết chuyển giao với nhiều hình thái thất thường thì trẻ em là nhóm đối tượng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm cao nhất. Đặc biệt trong trường học, nếu một trẻ nhiễm bệnh sẽ lây cho các bạn cùng lớp, cùng trường, tạo ổ dịch khó kiểm soát. Để chủ động phòng bệnh, ngành y tế Đắk Lắk đã phối hợp với Ngành giáo dục hướng dẫn các trường học trên địa bàn triển khai nhiều biện pháp phòng, chống bệnh sởi, bảo đảm sức khỏe cho học sinh.

Ngành giáo dục hướng dẫn cho học sinh thực hiện vệ sinh cá nhân sạch sẽ để phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm.

Ngay từ khi năm học mới 2025-2026 bắt đầu, song song với việc triển khai các hoạt động chuyên môn, hệ thống các trường mầm non, tiểu học trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cũng đã có kế hoạch củng cố hoạt động phòng chống bệnh truyền nhiễm, chú trọng phát hiện sớm ca bệnh. Bên cạnh đó, các trường cũng thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh và thực hiện nghiêm các yêu cầu phòng, chống dịch bệnh như: Bảo đảm vệ sinh môi trường sạch sẽ, thông thoáng và đủ ánh sáng tại các lớp học; thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng với nước sạch…

Bà Nguyễn Thị Huệ, Phó hiệu trưởng Trường Mầm non Ea Bung chia sẻ, nhà trường hiện chưa ghi nhận ca mắc sởi nào tại trường học. Tuy nhiên, để động phòng bệnh, Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo cho nhân viên y tế trường học thường xuyên tuyên truyền rộng rãi cho cán bộ giáo viên, nhân viên và phụ huynh học sinh phòng một số bệnh theo mùa. Trong đó, tuyên truyền vào lúc trả trẻ và đón trẻ cho phụ huynh nắm bắt để phối hợp chung tay phòng bệnh một cách hiệu quả nhất.

“Ngay khi trẻ nhập học tại trường, chúng tôi đều phổ biến đến các phụ huynh học sinh các biện pháp phòng chống các loại bệnh truyền nhiễm; khuyến cáo cho trẻ tiêm đầy đủ các mũi vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng và các loại vắc xin dịch vụ khác nếu có điều kiện. Ngoài ra, để tăng cường sức đề kháng cho trẻ, nhà trường xây dựng thực đơn đa dạng, đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ. Thường xuyên tổ chức vệ sinh, sát khuẩn lớp học, khuôn viên trường học thường xuyên, đảm bảo sàn nhà, bàn ghế, nắm đấm cửa, vật dụng đồ chơi, khu vệ sinh chung sạch sẽ giúp trẻ có môi trường học tập an toàn, đảm bảo sức khỏe” bà Huệ chia sẻ.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp tại các trường học nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên và học sinh trong công tác phòng chống bệnh truyền nhiễm.

Tại Khu vực Buôn Đôn, đến nay đã ghi nhận 129 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, 94 trường hợp mắc sởi. Để thực tốt công tác phòng bệnh trong trường học, các cơ sở giáo dục đã phối hợp chặt chẽ với ngành y tế địa phương để tuyên truyền, vận động, giúp người dân nâng cao ý thức phòng bệnh. Bà Trần Thị Thu Thủy, nhân viên y tế học đường, Trường Tiểu học Hoàng Văn Thụ chia sẻ, trước tình hình bệnh sởi gia tăng, nhà trường phối hợp với phụ huynh giám sát sức khỏe cho học sinh thường xuyên. Đồng thời, tuyên truyền cho cán bộ, giáo viên và học sinh trong nhà trường nâng cao ý thức vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi sinh hoạt và vệ sinh môi trường, nhất là thực hiện rửa tay trước khi ăn uống hoặc chế biến thực phẩm. Rửa tay sau khi tiếp xúc với động vật hoặc sau khi đi vệ sinh.

Bà Phùng Thị Thúy Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Văn Thụ, xã Ea Wer cho biết, nhà trường có thuận lợi là có nhân viên y tế trường học nên công tác phòng chống dịch bệnh được triển khai thường xuyên, liên tục.

“Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh; đồng thời bám sát hướng dẫn của ngành y tế địa phương; Ngoài ra, Ban giám hiệu nhà trường cũng đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh và phân công rõ trách nhiệm cho từng thành viên. Giao cho cán bộ y tế học đường phối hợp chặt chẽ với Trạm y tế xã để tiếp nhận các hướng dẫn cũng như các hỗ trợ khi có các tình huống phát sinh liên quan đến dịch bệnh trong nhà trường”, bà Hà nói.

Bệnh sởi rất dễ lây lan qua không khí khi người bệnh nói chuyện, ho, hắt hơi…Đây là bệnh nhiễm trùng cấp tính, thường gây sốt, phát ban và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: viêm tai giữa, viêm phổi, viêm thanh quản, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, bùng phát lao tiềm ẩn, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong, bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng. Trong đó, nhóm có nguy cơ cao mắc sởi là trẻ nhỏ dưới 9 tháng tuổi không có miễn dịch từ mẹ truyền sang và chưa đến tuổi tiêm vắc xin.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, đến nay, bệnh sởi hiện đã ghi nhận ở tất cả các địa phương trong tỉnh, trong đó, tập trung nhiều ở khu vực Buôn Đôn với 94 trường hợp; Krông Pắc 83 trường hợp; Tuy Hòa 51 trường hợp; riêng tại khu vực Sông Hinh ghi nhận 79 trường hợp, trong đó có 01 trường hợp tử vong.

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thắng, Phó Trưởng khoa, phụ trách khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm - Kiểm dịch y tế quốc tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, bệnh sởi chủ yếu lây theo đường hô hấp, thông qua các giọt bắn dịch tiết từ đường hô hấp của người bệnh hoặc qua tiếp xúc trực tiếp đồ vật, đồ chơi có dính mầm bệnh. Do vậy, để phòng-chống bệnh sởi trong trường học, các nhà trường cần thường xuyên lau vệ sinh lớp học; lau sàn nhà, bàn ghế, nắm đấm cửa, vật dụng đồ chơi… bằng dung dịch sát khuẩn thông thường hoặc dung dịch khử trùng có chứa Clo với nồng độ 0,5% Clo hoạt tính. Các thầy cô giáo cũng cần hướng dẫn trẻ các bước rửa tay đúng cách bằng xà phòng sau khi vui chơi, đi vệ sinh và trước khi ăn; giữ gìn vệ sinh hàng ngày, sinh hoạt, nghỉ ngơi đúng giờ giấc… Ngoài ra, các nhà trường cùng phụ huynh theo dõi, giám sát sức khỏe cho trẻ thường xuyên, khi phát hiện trẻ có dấu hiệu mắc sởi hoặc nghi ngờ mắc sởi như: Sốt, ho khan, sổ mũi, mắt đỏ và phát ban… cần cho trẻ nghỉ học để tránh lây lan cho trẻ khác trong lớp. Đồng thời, gia đình thông báo ngay cho nhà trường, trạm y tế phường, xã, thị trấn để phối hợp xử lý theo quy định.

“Sởi gây ra bởi vi rút sởi (vi rút Morbili họ Paramyxoviridae), có khả năng lây lan nhanh chóng, tạo thành dịch bệnh nếu không có biện pháp phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em và kiểm soát phù hợp. Vi rút sởi có thể tồn tại khoảng 2 giờ ở môi trường bên ngoài, xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh thông qua niêm mạc đường hô hấp. Do đó, trẻ có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với các giọt bắn có chứa vi rút sởi trong không khí được phát tán ra môi trường khi người bệnh ho, hắt hơi hay nói chuyện hoặc tiếp xúc với các bề mặt chứa virus rồi đưa tay lên vùng mặt. Đặc biệt, nếu trẻ tiếp xúc gần với người bị bệnh sởi mà chưa được tiêm đủ mũi vắc xin ngừa sởi, nguy cơ nhiễm bệnh lên tới hơn 90%” Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thắng chia sẻ.

Cũng theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thắng, thông thường trong khoảng 12 – 14 ngày sau khi nhiễm vi rút sởi, trẻ không có biểu hiện bất thường hoặc biểu hiện bệnh chưa rõ ràng. Tiếp đó, trẻ bắt đầu có các triệu chứng viêm long đường hô hấp (như: đau họng, ho, chảy nước mũi), sốt, viêm kết mạc (như: đỏ mắt, chảy nước mắt), sưng hạch ngoại biên, biếng ăn và có thể tiêu chảy. Sau khoảng 2 ngày sốt cao, các hạt Koplik xuất hiện bên trong niêm mạc miệng của trẻ. Trong khoảng 4 – 6 ngày tiếp theo, trẻ sốt cao và phát ban đỏ ở khắp cơ thể, lần lượt theo thứ tự sau tai, gáy, trán, cổ, thân mình, ngực, lưng, tay, chân, lòng bàn tay và bàn chân. Khi ban sởi đã lan rộng toàn thân, trẻ dần hạ sốt. Trẻ hết sốt, ban sẽ bay đi. Khoảng ngày thứ 6 khi trẻ hết sốt, ban đỏ chuyển dần sang màu xám, bong vảy biến mất. Vùng da phát ban sẽ có vết thâm “vằn hổ”, cần một thời gian để da trẻ trở lại bình thường.

“Trong trường hợp nếu ban sởi đã bay đi nhưng trẻ vẫn sốt cao thì lúc này trẻ có thể đang gặp biến chứng của sởi ở trẻ. Một số biến chứng thường gặp như: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm thanh quản, loét giác mạc, cảm tẩu mã, lao tiềm ẩn, viêm não… thậm chí gây tử vong. Trẻ nhỏ, suy dinh dưỡng, chưa được tiêm đủ mũi vaccine ngừa sởi là đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng. Ngoài ra, Vi rút sởi có thể xóa trí nhớ miễn dịch của trẻ. Lượng kháng thể chống lại các bệnh lý khác được tích lũy trước đó thông qua tiêm Vắc xin và những lần nhiễm bệnh có thể suy giảm 20 – 70%. Điều này khiến trẻ sau hết bệnh sởi có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm khác cao hơn” Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thắng cho biết.

Theo khuyến cáo của ngành y tế, bệnh sởi hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Tất cả những người chưa bị mắc bệnh sởi hoặc chưa được tiêm vắc xin sởi phòng bệnh đều có nguy cơ lây nhiễm rất cao. Do vậy, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh, thường xuyên rửa tay và vệ sinh thân thể, vệ sinh đường mũi, họng, mắt hàng ngày; hạn chế tiếp xúc với người mắc sởi hoặc nghi ngờ mắc sởi. Khi có các dấu hiệu của bệnh sởi như: sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban cần sớm cách ly và đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời.

Bảo Trọng