01/04/2020 12:00
“Nam dược trị nam nhân” là tư tưởng và chiến lược trị bệnh cho người Việt do danh y Tuệ Tĩnh đề xướng từ thế kỷ XIV được lưu truyền qua nhiều thế hệ, đã góp phần vào việc giữ gìn và tăng cường sức khoẻ của dân tộc Việt Nam. Thực hiện phương châm “ Thầy tại chỗ, thuốc tại chỗ và chăm sóc tại nhà ”, bài thuốc “Toa căn bản” là một trong những phương pháp y học cổ truyền hiệu quả được lưu lại với mục đích hướng dẫn người dân trổng và sử dụng một số loại cây thuốc nam thông thường ngày tại vườn nhà.
Toa căn bản là một bài thuốc được sử dụng rộng rãi ở nước ta. Ra đời trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, được sử dụng trong rừng U Minh do lương y Võ Văn Hưng một thầy thuốc giàu kinh nghiệm biên soạn. Toa căn bản được phổ biến ở dân y viện Nam Bộ rồi phát triển toàn Nam Bộ.
Toa Căn bản có thể được xem là bài thuốc cổ phương vì được giới Y Học cổ truyền dùng từ lâu và được Bộ Y tế công nhận, in thành sách để phổ biến. Toa Căn bản là công thức phối hợp những vị thuốc dễ trồng, dễ mọc, có sẵn quanh năm trong vườn nhà, các vị thuốc được khoa học nghiên cứu chứng minh về mặt hoá học cũng như tính chất trị liệu.
Toa căn bản này nổi tiếng gồm 10 vị thuốc nam thông dụng ở mọi miền đất nước, với ưu điểm là các vị thuốc dễ kiếm, dễ áp dụng và có hiệu quả từ những ưu điểm trên thì những cán bộ y tế cấp cơ sở hoặc người dân cũng bốc thuốc được.
Bài thuốc gồm 10 vị như sau:
Vị thuốc
|
Liều lượng
|
Rau má
|
8 gam
|
Rễ tranh
|
8 gam
|
Ké đầu ngựa
|
4 gam
|
Cam thảo nam
|
4 gam
|
Vỏ quýt
|
4 gam
|
Vị thuốc
|
Liều lượng
|
Cỏ mực
|
8 gam
|
Muồng trâu
|
4 gam
|
Cỏ mần trầu
|
8 gam
|
Gừng tươi
|
4 gam
|
Sả
|
4 gam
|
Bài thuốc dùng dưới dạng thuốc sắc hay chế thành trà để hãm nước.
TÁC DỤNG CỦA BÀI THUỐC: Điều hoà cơ thể tăng cường sức đề kháng( phù chính), kết hợp với tấn công bệnh( Khu tà).Phạm vi tác dụng của toa căn bản bao gồm các bệnh cảm mạo tứ thời và các bệnh thông thường của các cơ quan hô hấp, tiêu hoá, tiết niệu. Không dùng bài thuốc này cho các bệnh nặng hoặc bệnh thuộc phạm vị ngoại khoa.
-
Theo y học cổ truyền: Toa căn bản tác dụng theo 2 cách.
-
Nhuận trường :Muồng trâu
-
Nhuận gan :Rau má
-
Lợi tiểu :Rễ tranh
-
Nhuân huyết :Cỏ mực
-
Giải độc cơ thể : Cam thảo đất, Cỏ mần trầu, Ké đầu ngựa
-
Kích thích tiêu thực: Vỏ quýt, Gừng, Sả
-
Thuốc mát : Muồng trâu, Rễ tranh, Rau má, Cỏ mực,Cam thảo đất, Cỏ mần trầu.
-
Thuốc ấm :Ké đầu ngựa, Gừng, Vỏ quýt, Sả.
-
Theo y học hiên đại: Toa căn bản tác dụng trên các cơ quan:
-
Tẩy xổ : Muồng trâu(do có antraglucozit)
-
Kích thích tiêu hoá: Vỏ quýt, gừng, sả(do có tinh dầu)
-
Cầm máu: Cỏ mực( Tác dụng làm tăng thời gian Quick, tăng tỷ lệ prothombin toàn phần)
-
Kháng khuẩn: Ké đầu ngựa( do có hoạt chất sesquitecpen)
Các vị thuốc có thể thay thế trong bài: Rễ tranh thay bằng râu bắp hoặc Mã đề. Rau má thay bằng Râu mèo. Cỏ mần trầu thay bằng Lá dâu hoặc Kim ngân hoa. Sả thay bằng Thuỷ xương bồ.
Bác sỹ Phạm Ngọc Liễu ( BV Y học cổ truyền )
Facebook
Tweet
Mail
Google-plus
Các tin khác